Στη χώρα μας, κατασκευάζονται οι καλύτερες ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις ίσως του κόσμου. Αυτό είναι γνωστό και αποδεδειγμένο. Αυτό οφείλεται και στους τεχνικούς μας, στην μελέτη ενός έργου και σε μεγαλύτερα έργα και στην επίβλεψη μιας κατασκευής. Επίσης σε τεχνογνωσία και πολλοί από τους εγκαταστάτες αγαπούν πραγματικά τη δουλειά τους. Με αποτέλεσμα... οι καλύτερες εγκαταστάσεις στην ''μικρή'' Ελλαδίτσα μας!
Καλώς ή κακώς όμως, οι περισσότεροι εγκαταστάτες διαθέτουμε ένα όργανο μετρήσεων ηλεκτρικών εγκαταστάσεων, το οποίο πολλοί από εμάς δεν έχουμε μπει στον κόπο να το βγάλουμε από τα νάϋλον! Κακά τα ψέματα, το να μετράς μια εγκατάσταση άρχισε να ακούγεται αρκετά μετά το 2009 όπου εμφανίστηκαν αυτά τα περηβόητα πολυόργανα, τα οποία και πουλήθηκαν πολλά μέσω σωματείων και ''σπρωξίματος'' και κατόπιν, αφού μαθεύτηκαν, πολλοί άρχισαν να την ψάχνουν και ρωτώντας για το ποιο είναι το καλύτερο, το ομορφότερο, το ακριβέστερο, το μοναδικό.... άρχισαν να αγοράζουν καλά όργανα, τα οποία σε πολλές περιπτώσεις ξεπερνούν ακόμη και τα 2000 ευρώ!! Όμως, πολύ μικρό το ποσοστό των τεχνικών που προβαίνουν στις μετρήσεις. Και γιατί να γίνουν μετρήσεις αφού περιστατικά δεν ακούγονται πολλά; Αφού έλεγχος δεν υπάρχει από πουθενά; Αφού ατυχήματα δεν γίνονται συχνά στη χώρα μας; Αφού είναι όλοι τόσο... πνιγμένοι στη δουλειά και δεν προλαβαίνουν να μετρήσουν!!
Θα μπορούσαμε όμως, μετρώντας μια εγκατάσταση να γλυτώσουμε από πολλά πισογυρίσματα.
Μετρήσεις, μετρήσεις και πάλι μετρήσεις. Ακούμε συνεχώς ότι μια ηλεκτρολογική εγκατάσταση πρέπει να μετριέται πριν παραδοθεί σε λειτουργία.
Και έτσι πρέπει να γίνεται. Πραγματικά οι μετρήσεις πρέπει να πραγματοποιούνται σε κάθε ηλεκτρολογική εγκατάσταση, είτε αυτή θα ξεκινήσει για πρώτη φορά να λειτουργεί, είτε αν είναι επανέλεγχος, διότι δεν ξέρουμε ποτέ τι έχει συμβεί στα χρόνια ή στους μήνες ή ακόμη και μέσα σε μερικές ημέρες από την πρώτη στιγμή που λειτούργησαν.
Τις μετρήσεις μπορεί να τις κάνει ο ίδιος ο εγκαταστάτης ή ένας εκπαιδευμένος τεχνίτης ή ακόμη και βοηθός! Δεν είναι λοιπόν δικαιολογία ότι είμαστε πνιγμένοι στα έργα και δεν μετράμε. Αφού και οι μετρήσεις είναι κομμάτι της δουλειάς μας. Θα πρέπει λοιπόν να κοιτάξουμε λίγο πιο ώριμα το θέμα και να κάνουμε τουλάχιστον τα βασικότερα, αυτά που αφορούν την ασφάλεια του πελάτη ή του κόσμου γενικότερα. Αυτές οι μετρήσεις αφορούν την μέτρηση γείωσης και τη μέτρηση του ρελέ διαρροής. Αυτοί οι βρόχοι κλπ και μονώσεις και κουραφέξαλα, πολλές φορές είναι λεπτομέρειες. Παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο αλλά όταν έχεις μια καλή γείωση, μια πολύ καλή γείωση και ένα ρελέ το οποίο ανταποκρίνεται όπως πρέπει, τότε δεν έχουμε να φοβηθούμε τίποτα. Εξάλλου ο βρόχος σφάλματος έχει να κάνει με τη γείωση σε μεγάλο βαθμό. Όσο καλύτερη είναι μια γείωση, τόσο καλύτερος ίσως είναι ο βρόχος.
Ας τα δούμε λίγο πιο αναλυτικά και να σας αναφέρω και κάποια περιστατικά μικρά, που έχω αντιμετωπίσει πρόσφατα...
Σε μια νέα εγκατάσταση η σειρά των μετρήσεων έχει ως εξής:
Γείωση…
Απαραίτητη και ίσως η σημαντικότερη μέτρηση σε κάθε εγκατάσταση. Αυτή η μέτρηση θα μας δείξει αν θα κοιμόμαστε ήσυχοι ή αν θα πρέπει να στηριχτούμε στο άθλιο, προβληματικό και επικίνδυνο δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ, με τους ουδέτερους να δουλεύουν σε μόνιμο ARC.
Μέτρηση συνέχειας…
Η μέτρηση που θα μας δείξει ότι ένα κύκλωμα θα λειτουργήσει, ότι σε κάποιο σημείο δεν έχουμε ‘’χάσει’’ κάποιον αγωγό ή δεν βραχυκυκλώνει με κάποιο άλλο αγωγό ή ξένο σώμα.
Μέτρηση αντίστασης μόνωσης...
Η μέτρηση που θα μας δείξει ότι δεν παρεμβαίνει κάτι άλλο στους αγωγούς. Ότι είναι καλά σφιγμένες οι ενώσεις ή ότι μεταξύ δύο ή παραπάνω αγωγών δεν υπάρχει περίπτωση ARC. Δηλαδή αν η μόνωση είναι εντάξει καθ όλο το μήκος της. Προσοχή εδώ, δε μετράει κάτι στη μόνωση, αυτό δε μπορεί να γίνει. Απλά όταν τροφοδοτείς στιγμιαία έναν αγωγό μονωμένο με 500 ή 1000V και δεν υπάρξει πρόβλημα μεταξύ δύο γειτονικών αγωγών, τότε λέμε ότι η μόνωση είναι εντάξει.
Φανταστείτε ότι μπορεί να έχουμε 2 γυμνούς αγωγούς σε απόσταση ασφαλείας μεταξύ τους (δεν ακουμπάνε) και μετρήσουμε αντίσταση μόνωσης, πάλι άπειρη θα μας τη δείξει το όργανο. Άρα δε μετράμε μόνωση, αλλά ότι είδους μόνωση και να έχουμε αυτή ανταπεξέρχεται με αξιοπρέπεια στο όποιο μονωτικό υλικό που υπάρχει γύρω από έναν αγωγό, ακόμη και ο αέρας.
Βρόχος σφάλματος...
Αυτή η μέτρηση θα μας δείξει αν τα μέσα προστασίας από υπερεντάσεις ή βραχυκυκλώματα, θα ανταπεξέλθουν σε μια κατάσταση, εντός χρονικών ορίων και εντός τιμών που προβλέπονται για κάθε μέσο (πχ αυτόματη ασφάλεια) και ότι οι γραμμές μας δεν θα πάρουν φωτιά.
Ένα πολύ μεγάλο θέμα στον ηλεκτρισμό είναι ο ΒΡΟΧΟΣ σφάλματός. Ένα θέμα που πρέπει να γίνει κατανοητό από όλους που εμπλέκονται με τον ηλεκτρισμό. Γι αυτό διάλεξα τρόπο εξήγησης αρκετά απλό, χωρίς πράξεις και τύπους, παρά μόνο α γίνει κατανοητό το τι ακριβώς είναι ο ΒΡΟΧΟΣ σφάλματος. Μια ένοια αρκετά ''παρεξηγημένη'' από τους περισσότερους ηλεκτρολόγους. Απλό αν αφιερώσεις 15 λεπτά να διαβάσεις το παρόν και να σκεφτείς λίγα πράματα που φτιάχνεις καθημερινά.
Αρχικά ας ξεκαθαρίσουμε δύο λέξεις που μοιάζουν και πολλοί μπερδεύονται. Άλλο είναι ο Βρόγχος και άλλο ο Βρόχος!
Βρόγχος, έχει κυρίως ιατρικές – βιολογικές εξηγήσεις. Δηλαδή εν συντομία, είναι οι διακλαδώσεις της τραχείας στο εσωτερικό των πνευμόνων!! Βλέπε εικόνα παρακάτω…
Τι είναι ο Βρόγχος...
---
Ενώ ο ΒΡΟΧΟΣ είναι ένας…. κύκλος! Προέρχεται από τη λέξη θηλιά, ένα σχοινί που δένεται με συγκεκριμένο τρόπο.
Οπότε εμείς δε θα ασχοληθούμε με την ιατρική, αλλά με τον ηλεκτρισμό και τι σχέση έχει αυτός με το Βρόχο σφάλματος!
Επειδή πολλοί ηλεκτρολόγοι ακούνε ή χρησιμοποιούνε τη λέξη βρόχος σφάλματος, χωρίς να έχουν καταλάβει απόλυτα τι ακριβώς είναι αυτός ο βρόχος, είπα να το αναλύσω ελαφρώς και με πολύ απλό τρόπο να το καταλάβουμε όλοι.
Έτσι, στον ηλεκτρισμό επιλέχθηκε η λέξη ΒΡΟΧΟΣ για να μας δώσει να καταλάβουμε ότι σε περίπτωση σφάλματος, το ρεύμα θα κάνει ένα κύκλο! Ένα κύκλο όμως πολύ συγκεκριμένο! Ένα κύκλο ο οποίος ξεκινά από το σημείο σφάλματος (πχ βραχυκύκλωμα μιας συσκευής) και καταλήγει ξανά στο… σημείο βραχυκυκλώματος ή η άμεση επαφή ενός αγωγού φάσης με έναν αγωγό προστασίας (γείωση ΡΕ), που σημαίνει ότι το ρεύμα μέσω της γείωσης θα γυρίσει στο σημείο που ακουμπάνε μεταξύ τους οι δύο αγωγοί και ου τω καθεξής!
Ο Βρόχος σφάλματος είναι πάρα πολύ σημαντικός… κύκλος, διότι αφορά την ασφάλεια των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων. Την ασφάλεια των γραμμών μας καθώς επίσης είναι επικίνδυνο να έχουμε ακόμη και πυρκαγιά!
Το παράδειγμα πριν με το βραχυκύκλωμα θα μου πείτε…. Αφού κάνει κύκλο μέχρι το σημείο που ενώθηκαν οι αγωγοί φάσης με γείωση τι τον σταματάει αυτόν τον κύκλο; Δε θα κάνει γύρω γύρω το ρεύμα συνέχεια; Σαφώς και θα είχαμε ένα ‘’γύρω γύρω’’ αλλά με καταστροφικές συνέπειες! Φανταστείτε ότι σε ένα βραχυκύκλωμα το ρεύμα που περνά μπορεί να είναι άπειρο! Υπό συνθήκες, χιλιάδες ή ακόμη και εκατομμύρια ampere!!!
Και τότε θα μου πείτε, πως σταματά αυτή η κυκλική διαδρομή; Εκεί έρχονται λοιπόν οι ασφάλειες!! Μια ασφάλεια, θα σταματήσει αυτό τον Βρόχο (κύκλο) που κάνει το ρεύμα και αν δεν υπήρχε θα είχαμε λιώσιμο των καλωδίων, φωτιές σε κατοικίες, γραφεία, βιομηχανίες κλπ.
Ένα βραχυκύκλωμα, έχει καταστροφικές συνέπειες όταν δεν υπάρχει ασφαλιστική διάταξη. Αν υπήρχε πχ μετασχηματιστής να αντέχει εκατομμύρια ampere σε περίπτωση βραχυκυκλώματος αυτά τα ampere θα διαπερνούσαν τους αγωγούς χωρίς να γίνει κάτι! Αυτό που θα συνέβαινε θα ήταν να καούν τα καλώδια στη διαδρομή του Βρόχου (κύκλου του ρεύματος) Άρα;
Άρα λοιπόν έχουμε ένα πολύ σημαντικό πράγμα που περιορίζει το σφάλμα, το Βρόχο! Την αντίσταση των καλωδίων. Στην ουσία το καλώδιο το ίδιο γίνεται ασφάλεια!! Αφού το διαπερνούν όσο περισσότερα ampere γίνεται και αυτό λιώνει, οπότε διακόπτει το κύκλωμα. Αν ο αγωγός αυτός θεωρητικά ήταν πολύ χοντρός, ας πούμε 2000mm2 θα καίγονταν;
Φυσικά και θα καίγονταν (αν και τα τυλίγματα του μετασχηματιστή είχαν αυτή τη διατομή) αλλά θα καίγονταν πιο αργά από έναν αγωγό που θα είχε διατομή 300mm2! Λογικό, έτσι δεν είναι;
Οπότε ο άνθρωπος τι ανακάλυψε μετά από ενάμιση αιώνα με ηλεκτρισμό; Ανακάλυψε τις ασφάλειες (από νωρίς….. κάπου εκεί όπου ανακαλύφθηκε ο ηλεκτρισμός, ανακαλύφθηκαν και οι ασφάλειες – απλά με τα χρόνια εξελίχθηκαν) οι οποίες αντέχουν πολύ μικρότερα ρεύματα από τα άπειρα που μπορεί να αντέξει ένας τεράστιος σε διατομή αγωγός.
Όταν ακούτε λοιπόν Βρόχος σφάλματος θα φαντάζεστε έναν κύκλο. Μία κυκλική διαδρομή που κάνει το ρεύμα σε περίπτωση σφάλματος για να ξαναφτάσει στο ίδιο σημείο που ξεκίνησε.
Αυτό λοιπόν που εμείς θέλουμε ο βρόχος να είναι όσο το δυνατόν πιο αγώγιμος! Η διαδρομή του ρεύματος να είναι όσο το δυνατόν ευκολότερη, να φτάσει γρήγορα κοντά στο σημείο του βραχυκυκλώματος. Γιατί λέω κοντά; Γιατί είπαμε βάζουμε ασφάλειες στις γραμμές μας, οπότε κάπου εκεί, στον ηλεκτρολογικό μας πίνακα, η αντίστοιχη ασφάλεια του βραχυκυκλώματος θα πέσει.
Έτσι, γλυτώνει και ο αγωγός από κάψιμο και το σπίτι μας από πυρκαγιά!
Μην αρχίσω τώρα λεπτομέρειες για ασφάλειες και διατομές και τι ασφάλεια πρέπει να βάζουμε. Αυτά είναι τα γνωστά και γραμμένα πολλές φορές, αλλά μη φάμε χρόνο τώρα λέγοντας σας και άσχετα (σχεδόν) με το βρόχο σφάλματος.
Πως πετυχαίνουμε καλύτερη αγωγιμότητα; Άρα γρήγορο κάψιμο (πέσιμο αν αυτόματη) της ασφάλειας στον πίνακα μας;
Με καλή γείωση, όσο το δυνατόν χαμηλότερα Ω τόσο γρηγορότερα θα πέσει η ασφάλεια. Όμως δεν αρκεί μόνο η γείωση! Θέλουμε και μικρή αντίσταση χαλκού, άρα όσο μεγαλώνει το μήκος ενός κυκλώματος έχουμε λιγάκι θέμα. Επειδή ο χαλκός έχει μια αντίσταση από μόνος του σαν αγωγός, όσο μεγαλώνει το μήκος του αγωγού, τόσο μεγαλώνει η αντίσταση, άρα φτάνουμε σε ένα σημείο που μπορεί και να μη πέσει η ασφάλεια σε περίπτωση σφάλματος ή να πέσει, αλλά όχι στους προβλεπόμενους χρόνους. Να καθυστερήσει πολύ παραπάνω από το προβλεπόμενο οπότε να καεί ο αγωγός, ή κάποια άλλη ασφάλεια που είναι πιο κοντά στο μετασχηματιστή.
Ένας λόγος που η ΔΕΗ βάζει πυκνά πυκνά μετασχηματιστές και δεν αφήνει στο έλεος των....βρόχων τις γειτονιές είναι η σύντομη απόκριση των ασφαλιστικών διατάξεων. Φανταστείτε αντί 250kVA να έβαζε 3000kVA μετασχηματιστές και ο επόμενος να ήταν στα 3 χιλιόμετρα!! Τα σπίτια που ήταν απομακρυσμένα από τον μετασχηματιστή τους θα είχαν... λιγάκι θεματάκι!!
Κάπου εκεί πρέπει να κάνουμε επιλογές σε διατομές αγωγών και σε καμπύλες ασφαλειών.
Επαναλαμβάνω: ο ΒΡΟΧΟΣ σφάλματος είναι: Η κυκλική διαδρομή που κάνει το ρεύμα από το σημείο βραχυκυκλώματος > γη > μετασχηματιστής ΔΕΗ > ηλεκτρικός πίνακας > ασφάλεια > στοπ!
Μη ξεχνάμε ότι πολύ σημαντικό στον Βρόχο σφάλματος είναι ο χρόνος που χρειάζεται η ασφάλεια για να πέσει. Όσο πιο γρήγορα, τόσο καλύτερο. Καλύτερο για τα καλώδιά μας και για το λοιπό ηλεκτρολογικό υλικό που είναι άμεσα συνδεδεμένο με το βραχυκύκλωμα.
Σαν ένα αυτοκίνητο. Μπορείς να το πηγαίνεις στον κόφτη για λίγα δέκατα, αν το συνεχίσεις για ώρα αρκετή με 2α και 6500 σαλ και να ακούγεται ο κόφτης γκ γκ γκ γκ γκ…. Τότε σίγουρα θα μαζεύουμε βαλβίδες και πιστόνια από την άσφαλτο
Σύστημα ΤΝ και σύστημα ΤΤ – έχει σχέση ο βρόχος σφάλματος, ανάλογα σε ποιο σύστημα είμαστε;
Ναι. Σε σύστημα πχ ΤΤ δε μπορούμε να χρησιμοποιούμε ασφάλειες τήξεως διότι για να επιτευχθεί μικρή αντίσταση στο βρόχο και να πέσει γρήγορα η ασφάλεια είναι πολύ δύσκολο λόγω της αντίστασης της γης, οπότε δε θα πέσει (καεί) σε προβλεπόμενους χρόνους και προτείνονται ασφάλειες ακαριαίας λειτουργίας.
Βρόχος σφάλματος σε ΤΤ
Ενώ σε σύστημα ΤΝ η ‘’δουλειά’’ γίνεται ευκολότερη μέσω του ουδέτερου αγωγού, επειδή είναι ταυτόχρονα και αγωγός προστασίας. Εκεί μπορούμε να έχουμε τήξεως.
Βρόχος σφάλματος σε ΤΝ
Ποιοι είναι οι προβλεπόμενοι χρόνοι απόκρισης ασφαλιστικών διατάξεων σε ένα βρόχο σφάλματος;
Οι προβλεπόμενοι χρόνοι λειτουργίας των ασφαλειών αναφέρονται στους παρακάτω πίνακες…
Όπως καταλαβαίνετε, σχεδόν σε όλα τα σημαντικά κομμάτια του ηλεκτρισμού, το Α και το Ω είναι η γείωση. Μια καλή γείωση έχουμε αναφερθεί άπειρες φορές ότι σώζει καταστάσεις. Και βλέπετε και δω, σε περιπτώσεις σφάλματος μόνο με μια καλή γείωση θα κάνει τη δουλειά του όπως πρέπει ένας Βρόχος σφάλματος.
Θα επαναλάβω ακόμη μια φορά να το καταλάβουμε, είναι πολύ απλό:
Βρόχος σφάλματος είναι ένας κύκλος που κάνει το ρεύμα σφάλματος (πχ βραχυκύκλωμα) από το σημείο ή τη συσκευή που βραχυκυκλώνει, μέχρι να ξαναφτάσει στο σημείο. Κάπου, σε όλο αυτό τον κύκλο, ‘’παρεμβάλλεται’’ μια ασφάλεια, η οποία πρέπει να πέσει όσο γρηγορότερα γίνεται ώστε να μη προκαλέσει βλάβες στη συγκεκριμένη γραμμή αλλά και σε όλη την εγκατάσταση.
Πως μπορώ να μετρήσω το βρόχο σφάλματος;
Αυτός ο βρόχος σφάλματος μετριέται με τα γνωστά σε όλους τους ηλεκτρολόγους, πολυόργανα εγκαταστάτη. Σε κάθε ΥΔΕ ηλεκτρικής εγκατάστασης που κάνουμε, επιβάλλεται να μετριέται το Ζ κάθε γραμμής ή όλης της εγκατάστασης. Το όργανο θα μας πιστοποιήσει ότι το κάθε κύκλωμα είναι εντάξει. Δηλαδή, θα ανταποκριθεί η αυτόματη ασφάλεια εντός προβλεπόμενων χρόνων και ampere που αντέχει το κάθε καλώδιο.
Ρελέ διαρροής...
Επίσης η μέτρηση του ρελέ διαρροής, το δεύτερο ίσως σημαντικότερο μετά από τη γείωση στις ηλεκτρικές εγκαταστάσεις, είναι πολύ σημαντική. Θα μας δείξει ότι το ρελέ θα λειτουργήσει σε περίπτωση διαρροής, στον προβλεπόμενο χρόνο και στα προβλεπόμενα mA διαρροής και τάση επαφής.
Για τον έλεγχο των RCD απαιτούνται διάφορες δοκιμές και μετρήσεις. Οι μετρήσεις βασίζονται στο πρότυπο EN 61557-6.
Μπορούν να διεξαχθούν οι παρακάτω έλεγχοι και μετρήσεις:
Μπορούν να διεξαχθούν οι παρακάτω έλεγχοι και μετρήσεις:
- Μέτρηση τάσης επαφής,
- Μέτρηση χρόνου απόζευξης
- Μέτρηση ρεύματος απόζευξης
- Αυτόματος έλεγχος RCD.
Μέτρηση τάσης επαφής (Uc)
Βήμα 1
Eπιλέγουμε την λειτουργία RCD και κατόπιν την υπο-λειτουργία Uc
Βήμα 2
Ορίζουμε τις παραμέτρους της μέτρησης που είναι :
- Το ονομαστικό διαφορικό ρεύμα του RCD που ελέγχουμε, π.χ ΙΔn=30 mA
- τον τύπο του RCD π.χ AC
- Την μέγιστη αποδεκτή τιμή της τάσης επαφής π.χ 50 V
Βήμα 3
Συνδέουμε τα καλώδια του οργάνου στο αντικείμενο που μετράμε σύμφωνα με το παρακάτω διάγραμμα.
Βήμα 4
Ελέγχουμε τα μηνύματα που μας εμφανίζει το όργανο. Αν όλα είναι ΟΚ πατάμε το κουμπί TEST. Τα αποτελέσματα εμφανίζονται στην οθόνη .
Μέτρηση χρόνου απόζευξης (RCDt )
Βήμα 1
Eπιλέγουμε την λειτουργία RCD και κατόπιν την υπο-λειτουργία Tripout time t
Βήμα 2 και 3 όπως παραπάνω
Βήμα 4
Ελέγχουμε τα μηνύματα που μας εμφανίζει το όργανο. Αν όλα είναι ΟΚ πατάμε το κουμπί TEST. Τα αποτελέσματα εμφανίζονται στην οθόνη .
Μέτρηση ρεύματος απόζευξης (RCDI )
Βήμα 1
Eπιλέγουμε την λειτουργία RCD και κατόπιν την υπο-λειτουργία Tripout current
Βήμα 2 και 3 όπως παραπάνω
Βήμα 4
Ελέγχουμε τα μηνύματα που μας εμφανίζει το όργανο. Αν όλα είναι ΟΚ πατάμε το κουμπί TEST. Τα αποτελέσματα εμφανίζονται στην οθόνη .
Αυτόματες μετρήσεις AUTO
Το όργανο εκτελεί με την σειρά τα παρακάτω 6 βήματα
Βήμα 1 και 2 , ρεύμα διαρροής ½×IΔN
- Βήμα 1, ρεύμα διαρροής σε διαφορά φάσης 0° με την τάση, μετράμε τον χρόνο απόζευξης
- Βήμα 2, ρεύμα διαρροής σε διαφορά φάσης 180° με την τάση, μετράμε τον χρόνο απόζευξης
Η δοκιμή είναι αποδεκτή αν στα βήματα 1 και 2 το RCD δεν κάνει κάνει απόζευξη, δηλαδή t > 300 ms
Βήμα 3 και 4, ρεύμα διαρροής IΔN
- Βήμα 3, ρεύμα διαρροής σε διαφορά φάσης 0° με την τάση, μετράμε τον χρόνο απόζευξης
- Βήμα 4, ρεύμα διαρροής σε διαφορά φάσης 180° με την τάση, μετράμε τον χρόνο απόζευξης
Η δοκιμή είναι αποδεκτή αν :
- στο βήμα 3 και στο βήμα 4 το RCD πρέπει να κάνει απόζευξη (μετά από κάθε απόζευξη επαναφέρουμε χειροκίνητα το RCD σε κλειστή θέση)
- χρόνος απόζευξης t < 300 ms
Βήμα 5 και 6, ρεύμα διαρροής 5×IΔN
- Βήμα 5, ρεύμα διαρροής σε διαφορά φάσης 0° με την τάση, μετράμε τον χρόνο απόζευξης
- Βήμα 6, ρεύμα διαρροής σε διαφορά φάσης 180° με την τάση, μετράμε τον χρόνο απόζευξης
Η δοκιμή είναι αποδεκτή αν :
- στο βήμα 5 και στο βήμα 6 το RCD κάνει απόζευξη (μετά από κάθε απόζευξη επαναφέρουμε χειροκίνητα το RCD σε κλειστή θέση)
- χρόνος απόζευξης t < 150 ms
Πηγή: ti-soft.com/el
Πότε πρέπει να πραγματοποιούνται οι μετρήσεις;
Στο παρόν άρθρο, απλά θα θέσω και κάποιες αμφιβολίες όσο αφορά το χρονικό σημείο που πρέπει να πραγματοποιείται μια μέτρηση.
Τι εννοώ...
Σε μια ηλεκτρολογική εγκατάσταση, το πρώτο πράγμα που κάνουμε είναι να τοποθετήσουμε τα καλώδια, να κάνουμε τις απαραίτητες διακλαδώσεις (αν υπάρχουν) και σε δεύτερη και τελευταία φάση, να τοποθετήσουμε πριζοδιακοπτικό υλικό.
Σε Τρίτη φάση έρχεται η τοποθέτηση των φωτιστικών και των ηλεκτρικών συσκευών. Σε ποιο στάδιο παίρνουμε μετρήσεις;
Οι μετρήσεις θα μας δείξουν αν όλα είναι εντάξει, ως τη στιγμή που βάζουμε το όργανο στην πρίζα ή στο κύκλωμα γενικότερα που θέλουμε να μετρήσουμε. Μέχρι εκείνη τη στιγμή λοιπόν όλα ας θεωρήσουμε ότι τα μετράμε και είναι εντάξει. Πχ παίρνουμε μέτρηση συνέχειας και αντίστασης μόνωσης όταν έχουμε τελειώσει την καλωδίωση και τις διακλαδώσεις μας και τα βρίσκουμε όλα θαύμα….
Πολύ ωραία. Ετοιμάζουμε την ΥΔΕ, την δίνουμε στον πελάτη και πάει στη ΔΕΗ για να κάνει αίτηση ηλεκτροδότησης.
Όμως μετά, πάει ο πελατάκος και τοποθετεί ένα κλιματιστικό ή κάποια άλλη συσκευή ή τις κουρτίνες ή κρεμάστρες διαφόρων ειδών. Ενώ έχουμε υποδείξει άπειρες φορές στους πελάτες, με φωτογραφικό υλικό, υψόμετρα και άλλα, για το που περνούν σωλήνες ή καλώδια. Παρ όλα αυτά, όταν έρχεται ο κουρτινάς ο μόδιστρος, σιγά η κυρία μη του δείξει φωτογραφικό υλικό ή μέτρα για το που περνούν οι σωλήνες με τα καλώδια.
Εκτός από αυτό, άντε και τοποθετήθηκαν τα κλιματιστικά και τα υπόλοιπα και ξαναμετράμε αντίσταση μόνωσης, συνέχειας κλπ. Και της ξαναδίνουμε της κυρίας ή του κυρίου την ΥΔΕ.
Τότε είμαστε ήσυχοι ότι δεν έχει τρυπηθεί τίποτα.
Τι γίνεται όμως; Πότε εμείς για να είμαστε ήσυχοι ότι είναι εντάξει η δουλειά μας, μετράμε την εγκατάσταση;
Αν μετρήσουμε μόνο στο τέλος, αφού το σπίτι, γραφεί, κατάστημα είναι έτοιμο, μήπως είναι αργά; Μήπως θα φτάσουμε να ανοίγουμε κουτιά διακλάδωσης ώστε να διορθώνουμε τυχόν λάθη ή σφάλματα; Αρα χρειαζόμαστε μέτρηση στην αρχή της εγκατάστασης.
Αν πάλι μετρήσουμε στην αρχή, μόνο όταν περάσαμε τα καλώδια και κλείσαμε κουτιά, μήπως τότε είναι πολύ νωρίς;
Μήπως σταδιακά, πρέπει να μετράμε και να ξαναμετράμε; Μήπως πρέπει να παίρνουμε μέτρηση όταν έχει πέσει το καλώδιο; Μήπως άλλη μία όταν τοποθετήσουμε πριζοδιακόπτες; Μήπως άλλη μία όταν τοποθετηθούν όλα τα άλλα αξεσουάρ ενός κτιρίου;
Ή τελικά αυτοί που δεν μετράνε είναι οι πιο κερδισμένοι από τους άλλους που το ψειρίζουν το θέμα;
Στον παρακάτω σύνδεσμο ένας πολύ ωραίος ''οδηγός'' μετρήσεων ηλεκτρικών εγκαταστάσεων από τον Κο Σαρρή...
Παρακάτω σας αναφέρω μερικά πρόσφατα περιστατικά που έχουν συμβεί σε εμένα...
Περιστατικό 1...
Εγκατάσταση νέα. Όλα καλά. Μετρήσεις ΟΚ (Προ ηλεκτροδότησης) Έρχεται ο σιδεράς και τοποθετεί κάγκελα σε ένα χώρο. Μετά από καμια εβδομάδα που τελείωσε ότι δουλειά είχε, με πετυχαίνει και μου λέει: Αααααα μάστορα, εκεί σε κείνο το σημείο ή σε εκείνο δε θυμάμαι ακριβώς σε ποιο, αλλά μάλλον σε αυτό, πρέπει να σου τρύπησα κάποιο καλώδιο!! Μια ημέρα έφαγα για την εύρεση και αποκατάσταση της βλάβης. Τουλάχιστον αυτός το ομολόγησε. Φανταστείτε πόσες δουλειές γίνονται και δεν ομολογεί κανείς…. Όπως η παρακάτω…..
----
Περιστατικό 2...
Σε ξενοδοχείο, νέα εγκατάσταση. Έχουμε τροφοδοτήσει και όλα καλά. Δουλεύει μήνες. Μετά από κάμποσες βροχές…. Τσουπ! Τηλεφώνημα…. Έλα πέφτει το τάδε ρελέ σε εκείνη την πλευρά. Ανακαλύπτω κύκλωμα το οποίο περνούσε εντός φρεατίων έξω, σε περιβάλλοντα χώρο, σε σωλήνα βαρέως τύπου, καλώδιο ΝΥΥ και κατάληξη σε κουτί στεγανό. Τροφοδοτούσαμε στεγανά θυλυκά φις εντός φρεατίων με καλώδιο περιθώριο 5μ, ώστε να υπάρχει πρίζα εύκαιρη γενικής χρήσης.
Κατεβάζω τη διπολική ασφάλεια του κυκλώματος (πολύ σωτήριες τελικά αυτές οι διπολικές) και αποσυνδέω από την άλλη πλευρά, στο στεγανό κουτί εντός φρεατίου. Όντως το κουτί θεόστεγνο. Μετράω τη γραμμή…. Αντίσταση μόνωσης μερικά Ωμ!!! Αντί για άπειρο ή > του 30MΩ σε άλλα όργανα. Οι σωλήνες Φ125 βαρέως τύπου με ποντικοφάρμακα με σπρέϋ κλπ. Περνούσαν και άλλα καλώδια μέσα, παροχές κλπ. Όλα ΝΥΥ. Κοιτάω το καλώδιο φαίνονταν εντάξει. Είχα τρελαθεί. Οπότε υποψιάστηκα ότι πρέπει να έχει μπει τελικά τρωκτικό στις σωλήνες και έφαγε αυτό το καλώδιο. Κάνω να κλείσω το φρεάτιο και το μάτι πέφτει στο εξής…. Όπως έβγαινε το καλώδιο από τη σωλήνα μαζί με τα άλλα, κάποιος έξυπνος κάποια στιγμή, έκανε κάποια δουλειά μέσα στο φρεάτιο με κάποιο τροχάκι!!! Μπορεί να είμαστε κι εμείς ή κάποιο άλλο συνεργείο… δε το ξέρω. Όπως έκανε τη δουλειά εκεί μέσα, με τρόπο χειρουργικά λεπτό, βρήκε στη μόνωση του ΝΥΥ κάθετα. Εκεί που δε φαίνονταν. Βάζω κεφάλι μέσα βλέπω το καλώδιο. Το τσακίζω με τα χέρια (ένα ΝΥΥ3Χ2,5) και ίσα που διακρίνονταν το καφέ και το κίτρινο οι μονώσεις τους δίπλα δίπλα. Δεν έχει πρόβλημα σκέφτηκα. Αλλά λέω θα το κόψω να το ενώσω πάλι στο κουτί…… το φρεάτιο είχε ''αποκτήσει'' υγρασία από πρόσφατες βροχές και νεροποντές.
----
Παίρνω το κομμένο κομμάτι και ανοίγοντάς το ίσα ίσα που είχαν γδαρθεί και οι μονώσεις του καφέ και του κίτρινου. Με αποτέλεσμα η υγρασία που είχε το καλώδιο σε εκείνο το σημείο έκανε arc από τον έναν αγωγό στον άλλο!!! Παιδιά, μιλάμε για ανεπαίσθητη η φθορά. Ίσα που διακρίνονταν!
Φυσικά το πρόβλημα της φθοράς αυτής ΔΕΝ υπήρχε περίπτωση να φανεί σε καμία μέτρηση απολύτως, ούτε με το καλύτερο όργανο του πλανήτη. Οπότε σε αυτή την περίπτωση η εγκατάσταση στις μετρήσεις μας είνια άψογη. Θα έλεγε κανείς ότι το όργανο είναι άχρηστο!
Οπότε το συμπέρασμα είναι ότι ΜΟΝΟ η πάροδος του χρόνου και οι καιρικές συνθήκες ή οι συνθήκες των ιδιοκτητών (οι ενέργειες που θα κάνουν στο ακίνητό τους) δείχνουν αν μια εγκατάσταση είναι απολύτως ασφαλής, σωστή και με τα λιγότερα δυνατά προβλήματα.
Μη λέμε λοιπόν ότι φταίνε οι υγρασίες που τα ρελέ πέφτουν. Καμία υγρασία δε φταίει. Πάντα μια κακοτεχνία ή μια αστοχία ή μια απροσεξία κάποιου φταίει. Τα περισσότερα φαίνονται με μια μέτρηση, αυτό όμως ΟΧΙ!!
Οι μετρήσεις πρέπει να γίνονται. Και πρέπει να γίνονται κατά την κρίση του κάθε ηλεκτρολόγου. Κατά πόσο σίγουρος είναι ότι όλα είναι όπως πρέπει. Όταν ένας ηλεκτρολόγος έχει μεγάλο συνεργείο, που αποτελείται από πολλά άτομα, δε μπορεί πλέον να ελέγξει τη δουλειά του. Σε αυτές τις περιπτώσεις έχει μοιράσει το προσωπικό σε ομάδες. Η κάθε ομάδα έχει τον υπεύθυνό της. Αυτός πρέπει να παρακολουθεί, να επιβλέπει και να παίρνει ο ίδιος τις μετρήσεις όσες φορές θέλει.
Ένα τρίτο περιστατικό...
Σε φωτισμό εξωτερικών χώρων, κάθε φορά που άναβαν τα φώτα εξωτερικού φωτισμού (τις περισσότερες φορές) έπεφτε το ρελέ διαρροής τύπου Α. Οι λαμπτήρες Led GU10 230V. Τα φωτιστικά στεγανά, με τα λαστιχάκια τους, τις σιλικόνες τους και τα καλώδια να μπαίνουν με τη μόνωση σχεδόν ως την κλέμα ένωσης! Το συγκεκριμένο κύκλωμα είχε επάνω του 12 φωτιστικά σώματα. Αποσυνδέω τις γραμμές από την ασφάλεια, αποξηλώνω τα φωτιστικά και ελέγχω με το όργανο αντίσταση μόνωσης η οποία μου έδειξε >30ΜΩ! Άρα έχουμε ένα κύκλωμα πολύ σούπερ. Βάζω τα φωτιστικά πάλι επάνω και περνόντας οι μέρες πάλι τα ίδια!!! Το ίδιο κύκλωμα! Προχτές το ξαναέλεγξα και βρήκα ότι το ένα φωτιστικό είχε πάρει νερό, το οποίο ΔΕΝ φαίνονταν! Όπως το κοιτούσες από κάτω το τζαμάκι ήταν τόσο καθαρό που το νερό ήταν απόλυτα διάφανο! Απλά δεν ερκέστηκα στο να το κρεμάσω από το καλώδιο του όπως την προηγούμενη φορά, αλλά ξεβίδωσα το τζαμάκι και τότε, το νερό άρχισε να ρέει άφθονο!!!
Σε αυτή την περίπτωση θα μπορούσα να είχα πάρει από την πρώτη φορά, μια μέτρηση με τάση δοκιμής στα 250V, η οποία είναι ακίνδυνη για τις συσκευές! Αλλά επειδή είχα συνηθίσει να μετρώ μόνο στα 500 ή 1000V λέω άστο, μη κάψω τις λάμπες!! Μια μέτρηση στα 250V με τα φωτιστικά επάνω θα έλυνε το πρόβλημα και δεν θα χρειάζονταν να ξαναπάω για τη βλάβη!
Αυτά τα απλά πρόσφατα περιστατικά είχα να σας δείξω σήμερα και να καταλάβουμε πόσο σημαντικό είναι να μην βιαζόμαστε όταν κάνουμε μια δουλειά και ειδικά όταν είναι βλάβη και δεν την έχουμε σίγουρα ανακαλύψει. Γιατί όταν έφυγα την πρώτη φορά, είχα αμφιβολία...
Δε ξέρω αν σας κούρασα, ελπίζω όμως να βοηθήσω παρόμοιες καταστάσεις αν διαβάζουν συνάδελφοι. Επίσης θέλω να τονίσω με το άρθρο αυτό, πόσο σημαντικό είναι να βγάλουμε το όργανο από το νάϋλον και να καθίσουμε ένα Σαββατοκύριακό να εξοικειωθούμε μαζί του. Και τέλος, ο χρόνος τελικά δείχνει τι πραγματικά έχουμε κάνει. Όταν όμως γίνει κάτι σοβαρό, τότε είναι αργά...
Περισσότερα για κάθε όργανο δείτε στα παρακάτω:
http://www.shenh.gr/yliko/file/8-macrotest5035.html
http://www.shenh.gr/yliko/file/6-benningmanual.html
http://www.skt-testing.gr/datafiles/file/EUROTEST%20XA%20GR1.pdf
https://blogs.sch.gr/mlagoudakos/files/2015/03/smhbe-EHE.pdf
https://oaedhlectrologoi.blogspot.com/2017/03/blog-post_20.html
Να ευχαριστήσουμε τους ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΟΥΣ της 1ης ΕΠΑΣ ΟΑΕΔ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ για το εκπληκτικό τεχνολογικό περιεχόμενο και τα υπέροχα άρθρα που δημοσιεύουν στο blog τους.
http://www.elemko.gr/articles/article8.pdf
Περισσότερα για κάθε όργανο δείτε στα παρακάτω:
http://www.shenh.gr/yliko/file/8-macrotest5035.html
http://www.shenh.gr/yliko/file/6-benningmanual.html
http://www.skt-testing.gr/datafiles/file/EUROTEST%20XA%20GR1.pdf
https://blogs.sch.gr/mlagoudakos/files/2015/03/smhbe-EHE.pdf
https://oaedhlectrologoi.blogspot.com/2017/03/blog-post_20.html
Να ευχαριστήσουμε τους ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΟΥΣ της 1ης ΕΠΑΣ ΟΑΕΔ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ για το εκπληκτικό τεχνολογικό περιεχόμενο και τα υπέροχα άρθρα που δημοσιεύουν στο blog τους.
http://www.elemko.gr/articles/article8.pdf