Μια πολύ αξιόπιστη μέθοδος θερμικής προστασίας των κινητήρων είναι η χρήση ανιχνευτών θερμοκρασίας που αλλιώς ονομάζονται και θερμίστορες. Οι θερμίστορες είναι αντιστάσεις που μεταβάλλουν την τιμή τους ανάλογα με τη θερμοκρασία.
Υπάρχουν δύο τύποι θερμίστορες:
Οι ψυχροί θερμίστορες (PTC) που αυξάνουν την αντίστασή τους με αύξηση της θερμοκρασίας τους και οι θερμοί θερμίστορες (NTC) ) που μειώνουν την αντίστασή τους με αύξηση της θερμοκρασίας τους.
Θερμίστορες (PTC) εμφυτεύονται στις κεφαλές κάθε τυλίγματος του κινητήρα και η τιμή τους μεταβάλλεται κατά την επίτευξη της οριακής τους θερμοκρασίας.
Για τριφασικούς κινητήρες τριών τυλιγμάτων υπάρχουν τρεις θερμίστορες ενώ για κινητήρες έξι τυλιγμάτων (όπου γίνεται αλλαγή μαγνητικών πόλων και ρύθμιση στροφών) υπάρχουν έξι θερμίστορες.
Στο εμπόριο υπάρχουν θερμίστορες για κινητήρες από 60οC έως 180οC. Η εκλογή και η ρύθμισή τους μπορεί να γίνει με τέτοιο τρόπο ώστε να έχουμε προειδοποίηση αλλά και εντολή για απόζευξη του κινητήρα από το κύκλωμα τροφοδοσίας του.
Έτσι π.χ για ένα κινητήρα με μέγιστη επιτρεπόμενη θερμοκρασία λειτουργίας 120οC, προειδοποίηση μπορεί να γίνει 20οC κάτω από τη μέγιστη επιτρεπόμενη θερμοκρασία λειτουργίας, δηλαδή στους 100οC, ενώ για απόζευξη θα γίνει ρύθμιση στους 120οC.
Σε περίπτωση ανύψωσης της θερμοκρασίας δηλαδή, ο Η/Ν δίνει αρχικά εντολή προειδοποίησης (alarm) και, αν η θερμοκρασία συνεχίζει να ανεβαίνει και ξεπεράσει το επιτρεπτό όριο, δίνει εντολή απόζευξης (tripping).
Η μέγιστη θερμοκρασία μόνωσης των τυλιγμάτων ενός κινητήρα δίνεται στο ταμπελάκι του.
Οι θερμίστορες λοιπόν συνδέονται σε σειρά (δες παρακάτω σχήμα) και τα άκρα τους βγαίνουν στο κιβώτιο ακροδεκτών του κινητήρα καταλήγοντας σε 2 ακροδέκτες .
Οι δύο αυτοί ακροδέκτες συνδέονται με τις επαφές Τ1 και Τ2 του ρελέ προστασίας θερμίστορ. Η ΝΟ επαφή 11-14 του ρελέ προστασίας θερμίστορ συνδέεται σε σειρά με το βοηθητικό κύκλωμα του κινητήρα.
Όταν τροφοδοτήσουμε το κύκλωμα (κινητήρα-ρελέ ισχύος και ρελέ προστασίας θερμίστορ) η επαφή 11-14 θα κλείσει και ο κινητήρας θα λειτουργεί.
Αν για οποιοδήποτε λόγο η θερμοκρασία του κινητήρα υπερβεί την οριακή θερμοκρασία λειτουργίας του τότε η επαφή 11-14 θα ανοίξει και θα διακοπεί η τροφοδοσία του κινητήρα.
Η άμεση προστασία του κινητήρα μέσω επιτήρησης της θερμοκρασίας της περιέλιξης προσφέρει 100% προστασία του κινητήρα ακόμα και στις πλέον δυσμενείς συνθήκες περιβάλλοντος, χωρίς να απαιτούνται ρυθμίσεις στη συσκευή. Οι εκδόσεις με επίχρυσες επαφές εγγυώνται επιπλέον υψηλή αξιοπιστία ζεύξης και για την περίπτωση ενός ηλεκτρονικού συστήματος ελέγχου.
Η επαναφορά του συστήματος μπορεί να γίνει χειροκίνητα ή αυτόματα
Άμεση προστασία κινητήρα:
Σε υψηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος
Μεγάλη συχνότητα εκκινήσεων
Στην περίπτωση υπερβολικά μεγάλων διαδικασιών εκκίνησης και πέδησης
Σε συνδυασμό με μετατροπείς συχνότητας (χαμηλοί αριθμοί στροφών).
Διακοπή της μιας φάσης
Υπέρταση η υπόταση
Ανεπάρκειας ψύξης
