Τι είναι ο βρόχος σφάλματοςΣε πολλές περιπτώσεις όπως σε πυκνοκατοικημένες περιοχές στην πράξη είναι δύσκολη ή αδύνατη η μέτρηση της αντίστασης γείωσης με βοηθητικά ηλεκτρόδια λόγω του ότι δεν μπορεί να βρεθεί ο απαραίτητος χώρος για να τοποθετηθούν τα βοηθητικά ηλεκτρόδια. Έτσι καταφεύγουμε στη μέτρηση της αντίστασης του βρόχου σφάλματος φάσης-αγωγού προστασίας.Βρόχος σφάλματος είναι η διαδρομή μέσω της οποίας λόγω βλάβης ρέει ρεύμα προς τη γη και ο οποίος αρχίζει και τελειώνει στο σημείο της βλάβηςΣκοπός της μέτρησης αυτής είναι να μετρηθεί η σύνθετη αντίσταση του βρόχου που θα δημιουργηθεί αν σε σύστημα σύνδεσης γειώσεων ΤΝ ή ΤΤ, συμβεί σφάλμα αμελητέας σύνθετης αντίστασης μεταξύ ενεργών αγωγών, ή μεταξύ ενός αγωγού φάσης και ενός εκτεθειμένου αγώγιμου μέρους ή ενός αγωγού προστασίας.
Ο βρόχος σφάλματος που σχηματίζεται στην περίπτωση που ο αγωγός φάσης, λόγω ελαττωματικής ή φθαρμένης μόνωσης, έρθει σε επαφή με τα εκτεθειμένα αγώγιμα μέρη μιας συσκευής φαίνεται στο παρακάτω σχήμα.
Αν ένας αγωγός φάσης έρθει σε επαφή με τον αγωγό γείωσης σε μία εγκατάσταση η σε μία συσκευή, το ρεύμα βραχυκυκλώματος που θα δημιουργηθεί μπορεί να είναι αρκετά μεγάλο ώστε να προκαλέσει ηλεκτροπληξία ή να γίνει η αιτία για την δημιουργία εστίας πυρκαγιάς.Σε φυσιολογικές συνθήκες η ασφάλεια του αντίστοιχου κυκλώματος ή μία άλλη προστατευτική διάταξη θα ενεργοποιηθεί μέσα σε δέκατα του δευτερολέπτου διακόπτοντας την παροχή. Αυτό όμως θα συμβεί με την προυπόθεση ότι η αντίσταση βρόχου του κυκλώματος είναι αρκετά χαμηλή έτσι ώστε το αντίστοιχο δημιουργούμενο ρεύμα βραχυκυκλώματος να είναι αρκετό ώστε να ενεργοποιήσει την προστασία του κυκλώματος. Σε αντίθετη περίπτωση, δηλαδή αν σε μία ηλεκτρική εγκατάσταση η αντίσταση βρόχου είναι μεγάλη και το ρεύμα βραχυκυκλώματος σχετικά μικρό, τότε η προστατευτική διάταξη θα αργήσει να ενεργοποιηθεί ή δεν θα ενεργοποιηθεί καθόλου, με συνέπεια να κινδυνεύει ο χρήστης από ηλεκτροπληξία είτε να δημιουργηθούν οι προυποθέσεις για την εκδήλωση πυρκαγιάς.
Η αντίσταση βρόχου σφάλματος δεν εξαρτάται από την αντίσταση γείωσης στα δίκτυα ουδετέρωσης (TN).Άρα η μέτρηση της αντίστασης βρόγχου σφάλματος δεν μας δείχνει αν η αντίσταση γείωσης είναι σωστή.Μας δείχνει αν θα ενεργήσουν οι προστατευτικές διατάξεις που χρησιμοποιούμε (ασφάλειες σε υπερένταση και σε βραχυκύκλωμα και ρελέ διαρροής σε διαρροή) στον προβλεπόμενο χρόνο ώστε να μην απειληθεί η ζωή του χρήστη της εγκατάστασης η να μην υπάρξει κίνδυνος πρόκλησης πυρκαιάς.
Έλεγχος αυτόματης διακοπής τροφοδότησης σε συστήματα ΤΝΓια την εφαρμογή της μεθόδου προστασίας με <<αυτόματη διακοπή της τροφοδοσίας>> στην περίπτωση συστήματος ουδετερογείωσης ΤΝ απαιτείται η επιλογή κατάλληλης διάταξης προστασίας, για την προστασία από υπερεντάσεις, η οποία σε περίπτωση σφάλματος θα διακόψει αυτόματα την τροφοδοσία εντός προκαθορισμένου χρόνου.Η ικανοποιητική ανταπόκριση σε περίπτωση σφάλματος της διάταξης προστασίας που θα επιλεγεί, εξαρτάται εκτός από τα ονομαστικά χαρακτηριστικά της διάταξης και από την ποιότητα του βρόχου εντός του οποίου θα κυκλοφορήσει το ρεύμα σφάλματος.Α) Όσον αφορά τα ονομαστικά χαρακτηριστικά της διάταξης προστασίας κρίσιμη σημασία για την υλοποίηση της προστασίας με <<αυτόματη διακοπή της τροφοδότησης>>, έχουν η ονομαστική ένταση της διάταξης και οι χαρακτηριστικές λειτουργίες χρόνου-ρεύματος.Με άλλα λόγια σημαντικό ρόλο για την υλοποίηση της μεθόδου έχει το εάν για παράδειγμα έχουμε επιλέξει τηκτή ασφάλεια ή αυτόματη για την ασφάλιση του κυκλώματος και ακόμα αν ο μικροαυτόματος έχει χαρακτηριστική λειτουργίας Β ή C κλπ.Β) Η ποιότητα του βρόχου σφάλματος μέσα στον οποίο θα κυκλοφορήσει το ρεύμα σφάλματος ελέγχεται μέσω της τιμής σύνθετης αντίστασης Ζς που ο βρόγχος εμφανίζει. Θα πρέπει λοιπόν να εξακριβώνεται:α) Η καταλληλότητα της διάταξης προστασίας που έχει επιλεγεί για την αυτόματη διακοπή της τροφοδότησηςβ) Η καταλληλότητα του βρόχου σφάλματος με μέτρηση της αντίστασης Ζς που εμφανίζει.
Στόχος της μέτρησης της σύνθετης αντίστασης του βρόχου σφάλματος στην περίπτωση συστήματος τροφοδοσίας ΤΝ, είναι να διαπιστωθεί ότι εντός του βρόχου, θα μπορέσει σε περίπτωση σφάλματος να κυκλοφορήσει ρεύμα ικανό που να προκαλέσει την απόζευξη της διάταξης προστασίας εντός του προβλεπομένου από το πρότυπο χρόνου, ώστε να μην αναπτυχθεί επικίνδυνη τάση επαφής. Ο προβλεπόμενος χρόνος είναι 0,4 sec για γραμμές τροφοδότησης φορητών ή κινητών συσκευών τάσης 230V και 5 sec για τα κυκλώματα διανομής (βλέπε παρακάτω πίνακα).Ο προβλεπόμενος χρόνος είναι 0,4 sec για γραμμές τροφοδότησης φορητών ή κινητών συσκευών τάσης 230V και 5 sec για τα κυκλώματα διανομής (βλέπε παρακάτω πίνακα).
Θα πρέπει λοιπόν η μέγιστη αποδεκτή τιμή για την Ζς που θα μετρηθεί κατά τη διαδικασία ελέγχου του βρόχου σφάλματος να ικανοποιεί τη σχέση: Ζς <=230V/Iα όπου:Ζς: αντίσταση βρόχου σφάλματος ο οποίος περιλαμβάνει την πηγή, τον ενεργό αγωγό μέχρι το σημείο του σφάλματος και τον αγωγό προστασίας μεταξύ του σφάλματος και της πηγής.Ια: το ρεύμα που προκαλεί την αυτόματη απόζευξη της διάταξης προστασίας στον προβλεπόμενο κατά περίπτωση χρόνο. Π.χ για MCB 10A το Ια είναι Ια=5Ιον=5*10Α=50Α Αν χρησιμοποιείται διάταξη προστασίας διαφορικού ρεύματος (ΔΔΕ), τότε Ια είναι το ονομαστικό διαφορικό ρεύμα λειτουργίας της διάταξηςΑποδεκτά αποτελέσματα μέτρησης της σύνθετης αντίστασης βρόχου σφάλματοςΗ τιμή της μετρούμενης αντίστασης βρόχου σφάλματος Ζs εξαρτάται κάθε φορά από τη χρησιμοποιούμενη διάταξη προστασίας στην υπό έλεγχο γραμμή τροφοδοσίας.Ενδεικτικές τιμές για τη μέγιστη τιμή της Zs δίνονται στους παρακάτω πίνακες, για τα διάφορα είδη διατάξεων προστασίας και για χρόνους απόζευξης 0,4s και 5s.
Επίσης γνωρίζοντας τη μέγιστη τιμή της σύνθετης αντίστασης βρόχου σφάλματος Ζsmax μπορεί να γίνει υπολογισμός του ελάχιστου απαιτούμενου ρεύματος σφάλματος Ικmin, το οποίο θα ενεργοποιήσει τη διάταξη προστασίας και θα προκαλέσει διακοπή της τροφοδοσίας του κυκλώματος. Ο υπολογισμός του Ικmin γίνεται από τη σχέση: Ικmin=230V/ Ζsmax Στον παρακάτω πίνακα δίνονται τόσο οι τιμές της σύνθετης αντίστασης βρόχου σφάλματος όσο και της ελάχιστης απαιτούμενης τιμής ρεύματος σφάλματος Ικmin για τις περιπτώσεις κυκλωμάτων τροφοδοσίας συνηθισμένων οικιακών μονοφασικών ηλεκτρικών συσκευών.Για τον προσδιορισμό των τιμών του παρακάτω πίνακα, θεωρήθηκε ότι η διάταξη προστασίας που έχει επιλεγεί είναι μικροαυτόματος τύπου Β, καθώς και ο απαιτούμενος χρόνος απόζευξης του μικροαυτόματου είναι 0,4s για τάση τροφοδοσίας 230V. Παρατήρηση: Σε κάθε περίπτωση για να μπορέσει να λειτουργήσει η προστασία με <<αυτόματη διακοπή της τροφοδότησης>> θα πρέπει η τιμή της έντασης του αναμενόμενου ρεύματος σφάλματος Ικ να είναι μεγαλύτερη από το ρεύμα που απαιτείται για την ενεργοποίηση της διάταξης προστασίας που έχει επιλεγεί Ικmin.Κατά τη μέτρηση με το πιστοποιημένο όργανο θα μετρήσουμε:την αντίσταση βρόχου σφάλματος Ζs (θα πρέπει να είναι < από τη Ζς της ασφάλειας).
και το αναμενόμενο ρεύμα βραχυκύκλωσης Ik που θα διαρρέει το βρόχο όταν δημιουργηθεί σφάλμα (θα πρέπει να είναι > από το Ικ που θα κόψει η ασφάλεια).και το αναμενόμενο ρεύμα βραχυκύκλωσης Ik που θα διαρρέει το βρόχο όταν δημιουργηθεί σφάλμα (θα πρέπει να είναι > από το Ικ που θα κόψει η ασφάλεια).και το αναμενόμενο ρεύμα βραχυκύκλωσης Ik που θα διαρρέει το βρόχο όταν δημιουργηθεί σφάλμα (θα πρέπει να είναι > από το Ικ που θα κόψει η ασφάλεια).Τα Ζs και Ik των ασφαλειών τα παίρνουμε από πίνακες όπως είδαμε παραπάνω.Σχόλιο: Ο βρόχος σφάλματος εξετάζεται για το πρωτόκολλο ελέγχου σε κάθε γραμμή του κυκλώματος.Στις περιπτώσεις συστήματος γείωσης ΤΤ η μέτρηση της σύνθετης αντίστασης βρόχου σφάλματος είναι δεκτή ως τιμή αντίστασης γείωσης, γνωρίζοντας ότι δίνει τιμή μεγαλύτερη από την πραγματική τιμή της αντίστασης γείωσης λόγω του ότι μετέχουν και αγωγοί στην όλη διάταξη (ΕΛΟΤ HD384 παράγραφος 612.6.2, σημείωση 2).
Παράδειγμα: Γραμμή ρευματοδοτών είναι ασφαλισμένη με μικροαυτόματο 16 Α τύπου Β σε εγκατάσταση με σύστημα γείωσης ΤΝ. Για την περίπτωση αυτή ο προβλεπόμενος χρόνος απόζευξης είναι 0,4s.Με βάση τις χαρακτηριστικές λειτουργίας του συγκεκριμένου μικροαυτόματου για να ενεργοποιηθεί εντός χρόνου 0,4s απαιτείται ρεύμα σφάλματος τουλάχιστον πενταπλάσιο του ονομαστικού (5*16=80 Α).Οπότε για τη συγκεκριμένη γραμμή τροφοδοσίας η μέγιστη αποδεκτή τιμή της σύνθετης αντίστασης βρόγχου σφάλματος θα πρέπει να είναι Ζs=230/80=2,875Ω και αντίστοιχα το ελάχιστο αναμενόμενο ρεύμα σφάλματος θα είναι Ικ=80Α.Με βάση τις χαρακτηριστικές λειτουργίας του συγκεκριμένου μικροαυτόματου για να ενεργοποιηθεί εντός χρόνου 0,4s απαιτείται ρεύμα σφάλματος τουλάχιστον πενταπλάσιο του ονομαστικού (5*16=80 Α).Οπότε για τη συγκεκριμένη γραμμή τροφοδοσίας η μέγιστη αποδεκτή τιμή της σύνθετης αντίστασης βρόγχου σφάλματος θα πρέπει να είναι Ζs=230/80=2,875Ω και αντίστοιχα το ελάχιστο αναμενόμενο ρεύμα σφάλματος θα είναι Ικ=80Α.
Στο παρακάτω παράδειγμα μέτρησης με το όργανο MACROTEST 5035, σε γραμμή πριζών ασφαλισμένη με αυτόματη ασφάλεια 16Α θα πρέπει η μετρούμενη Ζs να είναι μικρότερη ή ίση από 2,87Ω και το ρεύμα που πρέπει να κυκλοφορήσει στον βρόγχο Ικmin για να διακόψει η ασφάλεια σε 0,4sec να είναι μεγαλύτερο ή ίσο με 80,14Α σύμφωνα με τους παραπάνω πίνακες. Βλέπουμε πως οι μετρήσεις είναι αποδεκτές.
Στο παρακάτω παράδειγμα δύο μετρήσεων με όργανο Eurotest έχουμε μια σωστή και μια λανθασμένη ένδειξη:Σε γραμμή ασφαλισμένη με αυτόματη ασφάλεια 16Α τύπου C θα πρέπει η μετρούμενη Ζs να είναι μικρότερη ή ίση από 1,44Ω και το ρεύμα που πρέπει να κυκλοφορήσει στον βρόχο Ικmin για να διακόψει η ασφάλεια σε 0,4sec να είναι μεγαλύτερο ή ίσο με 80,1Α σύμφωνα με τους παραπάνω πίνακες. Βλέπουμε πως οι μετρήσεις είναι αποδεκτές.Σε γραμμή ασφαλισμένη με αυτόματη ασφάλεια 10Α τύπου Β θα πρέπει η μετρούμενη Ζs να είναι μικρότερη ή ίση από 4,6Ω και το ρεύμα που πρέπει να κυκλοφορήσει στον βρόχο Ικmin για να διακόψει η ασφάλεια σε 0,4sec να είναι μεγαλύτερο ή ίσο με 50Α σύμφωνα με τους παραπάνω πίνακες. Βλέπουμε πως οι μετρήσεις δεν είναι αποδεκτές.
Για τη σωστότερη τεκμηρίωση της πληροφορίας του βρόχου σφάλματος, οι μετρήσεις της σύνθετης τιμής αντίστασης βρόχου σφάλματος Ζs καθώς και του αναμενόμενου ρεύματος βραχυκύκλωσης Ικ ή Isc έχουν την ίδια βαρύτητα σε σχέση με την αποτίμηση αποτελεσμάτων. Σκόπιμο θα ήταν η διπλή αναγραφή των αποτελεσμάτων.
Για πολλούς η τιμή του αναμενόμενου ρεύματος βραχυκύκλωσης είναι περισσότερο σημαντική, λόγω του γεγονότος ότι επιβεβαιώνουμε τη σωστή χρήση ή επιλογή της χαρακτηριστικής καμπύλης του Για πολλούς η τιμή του αναμενόμενου ρεύματος βραχυκύκλωσης είναι περισσότερο σημαντική, λόγω του γεγονότος ότι επιβεβαιώνουμε τη σωστή χρήση ή επιλογή της χαρακτηριστικής καμπύλης του μικροαυτόματου (Β,C,D κλπ) σε σχέση με το ελάχιστο ρεύμα βραχυκύκλωσης αυτού Ιsclimit.
Όσο πιο κοντά είναι ο μετασχηματιστής της ΔΕΗ στο κτίσμα τόσο μεγαλύτερη και η τιμή του αναμενόμενου ρεύματος βραχυκύκλωσης Ικ ή ΙscΣημαντική παρατήρηση: Η χρησιμοποίηση ρεύματος δοκιμής μικρότερο των 15mA, μπορεί σε ορισμένες ειδικές περιπτώσεις να οδηγήσει σε παραπλανητικές μετρήσεις ή μετρήσεις με πολύ μεγάλο σφάλμα τιμής για την σύνθετη αντίσταση του βρόχου σφάλματος.
Προκειμένου να αποκτήσουμε μια ενδεικτική Προκειμένου να αποκτήσουμε μια ενδεικτική τιμή αναφοράς της αντίστασης ΖS, κρίνεται σκόπιμο να προηγείται μια μέτρηση της σύνθετης αντίστασης βρόχου σφάλματος στην είσοδο της τροφοδοσίας προς την εγκατάσταση και πριν την μεσολάβηση της διάταξης προστασίας διαφορικού ρεύματος, όπως φαίνεται και στο παρακάτω σχήμα.
Με τον τρόπο αυτό μπορεί αφενός να χρησιμοποιηθεί ρεύμα δοκιμής μεγαλύτερο των 15mA και αφετέρου προκύπτει ένα ασφαλές συμπέρασμα για την τιμή της σύνθετης αντίστασης του βρόχου σφάλματος ΖS που εμφανίζει η κεντρική γραμμή τροφοδοσίας της ηλεκτρικής εγκατάστασης.
Στη συνέχεια μπορούμε για τα επιμέρους κυκλώματα τροφοδοσίας των καταναλώσεων της ηλεκτρικής εγκατάστασης τα οποία προστατεύονται από Δ.Δ.Ρ. να χρησιμοποιήσουμε το ρεύμα δοκιμής των 15mA, καθώς έχοντας αποκτήσει από την προηγούμενη μέτρηση ένα μέτρο σύγκρισης, είμαστε σε θέση να απορρίψουμε μετρούμενες τιμές με μεγάλη απόκλιση οι οποίες οφείλονται σε πιθανά σφάλματα της μεθόδου.Με τον τρόπο αυτό μπορεί αφενός να χρησιμοποιηθεί ρεύμα δοκιμής μεγαλύτερο των 15mA και αφετέρου προκύπτει ένα ασφαλές συμπέρασμα για την τιμή της σύνθετης αντίστασης του βρόχου σφάλματος ΖS που εμφανίζει η κεντρική γραμμή τροφοδοσίας της ηλεκτρικής εγκατάστασης.Στη συνέχεια μπορούμε για τα επιμέρους κυκλώματα τροφοδοσίας των καταναλώσεων της ηλεκτρικής εγκατάστασης τα οποία προστατεύονται από Δ.Δ.Ρ. να χρησιμοποιήσουμε το ρεύμα δοκιμής των 15mA, καθώς έχοντας αποκτήσει από την προηγούμενη μέτρηση ένα μέτρο σύγκρισης, είμαστε σε θέση να απορρίψουμε μετρούμενες τιμές με μεγάλη απόκλιση οι οποίες οφείλονται σε πιθανά σφάλματα της μεθόδου.
Για πολλούς η τιμή του αναμενόμενου ρεύματος βραχυκύκλωσης είναι περισσότερο σημαντική, λόγω του γεγονότος ότι επιβεβαιώνουμε τη σωστή χρήση ή επιλογή της χαρακτηριστικής καμπύλης του Για πολλούς η τιμή του αναμενόμενου ρεύματος βραχυκύκλωσης είναι περισσότερο σημαντική, λόγω του γεγονότος ότι επιβεβαιώνουμε τη σωστή χρήση ή επιλογή της χαρακτηριστικής καμπύλης του μικροαυτόματου (Β,C,D κλπ) σε σχέση με το ελάχιστο ρεύμα βραχυκύκλωσης αυτού Ιsclimit.
Όσο πιο κοντά είναι ο μετασχηματιστής της ΔΕΗ στο κτίσμα τόσο μεγαλύτερη και η τιμή του αναμενόμενου ρεύματος βραχυκύκλωσης Ικ ή ΙscΣημαντική παρατήρηση: Η χρησιμοποίηση ρεύματος δοκιμής μικρότερο των 15mA, μπορεί σε ορισμένες ειδικές περιπτώσεις να οδηγήσει σε παραπλανητικές μετρήσεις ή μετρήσεις με πολύ μεγάλο σφάλμα τιμής για την σύνθετη αντίσταση του βρόχου σφάλματος.
Προκειμένου να αποκτήσουμε μια ενδεικτική Προκειμένου να αποκτήσουμε μια ενδεικτική τιμή αναφοράς της αντίστασης ΖS, κρίνεται σκόπιμο να προηγείται μια μέτρηση της σύνθετης αντίστασης βρόχου σφάλματος στην είσοδο της τροφοδοσίας προς την εγκατάσταση και πριν την μεσολάβηση της διάταξης προστασίας διαφορικού ρεύματος, όπως φαίνεται και στο παρακάτω σχήμα.
Με τον τρόπο αυτό μπορεί αφενός να χρησιμοποιηθεί ρεύμα δοκιμής μεγαλύτερο των 15mA και αφετέρου προκύπτει ένα ασφαλές συμπέρασμα για την τιμή της σύνθετης αντίστασης του βρόχου σφάλματος ΖS που εμφανίζει η κεντρική γραμμή τροφοδοσίας της ηλεκτρικής εγκατάστασης.
Στη συνέχεια μπορούμε για τα επιμέρους κυκλώματα τροφοδοσίας των καταναλώσεων της ηλεκτρικής εγκατάστασης τα οποία προστατεύονται από Δ.Δ.Ρ. να χρησιμοποιήσουμε το ρεύμα δοκιμής των 15mA, καθώς έχοντας αποκτήσει από την προηγούμενη μέτρηση ένα μέτρο σύγκρισης, είμαστε σε θέση να απορρίψουμε μετρούμενες τιμές με μεγάλη απόκλιση οι οποίες οφείλονται σε πιθανά σφάλματα της μεθόδου.Με τον τρόπο αυτό μπορεί αφενός να χρησιμοποιηθεί ρεύμα δοκιμής μεγαλύτερο των 15mA και αφετέρου προκύπτει ένα ασφαλές συμπέρασμα για την τιμή της σύνθετης αντίστασης του βρόχου σφάλματος ΖS που εμφανίζει η κεντρική γραμμή τροφοδοσίας της ηλεκτρικής εγκατάστασης.Στη συνέχεια μπορούμε για τα επιμέρους κυκλώματα τροφοδοσίας των καταναλώσεων της ηλεκτρικής εγκατάστασης τα οποία προστατεύονται από Δ.Δ.Ρ. να χρησιμοποιήσουμε το ρεύμα δοκιμής των 15mA, καθώς έχοντας αποκτήσει από την προηγούμενη μέτρηση ένα μέτρο σύγκρισης, είμαστε σε θέση να απορρίψουμε μετρούμενες τιμές με μεγάλη απόκλιση οι οποίες οφείλονται σε πιθανά σφάλματα της μεθόδου.
Ο βρόχος σφάλματος σε συστήματα γειώσεων TTΣτο σύστημα γείωσης ΤΤ (άμεση γείωση) σε περίπτωση σφάλματος της μόνωσης μεταξύ μιας φάσης και του αγωγού προστασίας ή ενός εκτεθειμένου αγώγιμου μέρους, ο βρόχος σφάλματος εκτός από τους αγωγούς (ενεργοί αγωγοί και αγωγός προστασίας) περιλαμβάνει και ένα μέρος διαδρομής εντός γης.Άρα ο βρόχος σφάλματος στην περίπτωση αυτή θα δημιουργηθεί μόνο αν υπάρχουν και από τα δύο μέρη γειώσεις ή ότι οι γειώσεις αυτές συνδέονται (η σύνδεση γίνεται μέσω του αγώγιμου δρόμου του χώματος όπου είναι τοποθετημένες).Επειδή παρεμβάλλονται οι αντιστάσεις γείωσης το ρεύμα σφάλματος μεταξύ φάσης και εκτεθειμένων αγώγιμων μερών είναι μικρότερο από το ρεύμα ενός στερεού βραχυκυκλώματος (όπως συμβαίνει στο σύστημα γείωσης ΤΝ), αλλά μπορεί να έχει τέτοια τιμή, ώστε να είναι δυνατή η εμφάνιση επικίνδυνων τάσεων επαφής ( όπως π.χ όταν η γείωση γίνεται με σύνδεση προς ένα εκτεταμένο μεταλλικό δίκτυο ύδρευσης).
Θα πρέπει να ελέγχεται η αντίσταση του βρόχου σφάλματος για να διαπιστώνεται ότι εκπληρώνεται η απαίτηση αυτόματης διακοπής ώστε η τάση επαφής δεν θα ξεπεράσει τα 50V και θα διακοπεί σε 5secΟι διατάξεις προστασίας έναντι υπερεντάσεων δεν είναι κατάλληλες για την προστασία έναντι έμμεσης επαφής στο σύστημα γείωσης ΤΤ, παρά μόνο αν η αντίσταση του ηλεκτροδίου γείωσης είναι πολύ χαμηλή.Ενδεικτικές τάξεις μεγέθους για την αντίσταση γείωσης και για διαφορετικές ονομαστικές τιμές ΙΔΝ της διάταξης προστασίας διαφορικού ρεύματος συνοψίζονται στον παρακάτω πίνακα:
Παραδείγματα συμπλήρωσης εντύπου πρωτοκόλλου
Μέτρηση βρόχου σφάλματος σε συστήματα γειώσεων ΤΝ-C-S (σημεία που πρέπει να προσεχθούν)Αν υπάρχουν ηλεκτρικές καταναλώσεις σε λειτουργία στο προς μέτρηση κύκλωμα μπορούν να επηρεάσουν το αποτέλεσμα της μέτρησης.Αν υπάρχουν ρεύματα διαρροής ή ξένες τάσεις στον αγωγό προστασίας επίσης μπορούν να επηρεάσουν το αποτέλεσμα της μέτρησης.Αν υπάρχει εφεδρική τροφοδοσία στην εγκατάσταση (π.χ γεννήτρια) οι μετρήσεις βρόχου σφάλματος πρέπει να επαναληφθούν και με την εφεδρική τροφοδοσία σε λειτουργία.Μέτρηση βρόχου σφάλματος σε συστήματα γειώσεων ΤΝ-C-S (αποτελέσματα μη αποδεκτά)
Αν τα αποτελέσματα μιας μέτρησης δεν καλύπτει το πρότυπο (μεγάλες τιμές) θα πρέπει να διερευνηθεί πρώτα αν πρόκειται για σφάλμα μέτρησης, για πρόβλημα της παροχής (π.χ ΔΕΗ) ή για σφάλμα της εγκατάστασης.Για να εντοπιστεί αν πρόκειται για σφάλμα της παροχής (Για να εντοπιστεί αν πρόκειται για σφάλμα της παροχής (π.χ ΔΕΗ) ή για σφάλμα της εγκατάστασης θα πρέπει να γίνουν μετρήσεις πολύ κοντά στο σημείο της παροχής.Αν διαπιστωθεί ότι και εκεί οι τιμές παραμένουν μεγάλες τότε πρόκειται για σφάλμα παροχής και πρέπει να ενημερωθεί ο αντίστοιχος φορέας για την αποκατάστασή του.
Ένα σφάλμα μέτρησης μπορεί να οφείλεται σε:Κακές χαλαρές συνδέσειςΜικρές διατομές αγωγώνΕλαττωματικά ηλεκτρολογικά υλικά
Αφού εντοπιστεί και αποκατασταθεί η αιτία της απόκλισης επαναλαμβάνουμε τη μέτρησηΑν διαπιστωθεί ότι και εκεί οι τιμές παραμένουν μεγάλες τότε πρόκειται για σφάλμα παροχής και πρέπει να ενημερωθεί ο αντίστοιχος φορέας για την αποκατάστασή του.Ένα σφάλμα μέτρησης μπορεί να οφείλεται σε:Κακές χαλαρές συνδέσειςΜικρές διατομές αγωγώνΕλαττωματικά ηλεκτρολογικά υλικάΑφού εντοπιστεί και αποκατασταθεί η αιτία της απόκλισης επαναλαμβάνουμε τη μέτρηση
Μετρήσεις βρόχου σφάλματος μεταξύ φάσεως-ουδετέρου ή μεταξύ φάσεως-φάσεωςΟι μετρήσεις αυτές δεν απαιτούνται από το πρότυπο ούτε από την Νομοθεσία. Είναι όμως χρήσιμες στην πράξη.Σε σύστημα γείωσης ΤΝ-C-S συγκρίνοντας τις μετρήσεις βρόχου σφάλματος μεταξύ φάσεως-ουδετέρου και μεταξύ φάσεως-αγωγού προστασίας μπορεί να αξιολογηθεί η ποιότητα της ουδετέρωσης.
Ένα παράδειγμα στην πράξη: Σε μια κατοικία στη Κρήτη (σύστημα ΤΝ-C-S) η μέτρηση βρόχου σφάλματος στον πίνακα μεταξύ φάσεως-αγωγού προστασίας δίνει 24,5Ω.Στο ίδιο σημείο η μέτρηση βρόγχου σφάλματος φάσεως-ουδετέρου δίνει 1,1Ω.
Σε άλλη γειτονική κατοικία τροφοδοτούμενη από τον ίδιο υποσταθμό η μέτρηση βρόχου σφάλματος στον πίνακα μεταξύ φάσεως-αγωγού προστασίας δίνει 1,3Ω. Στο ίδιο σημείο η μέτρηση βρόχου σφάλματος φάσεως-ουδετέρου δίνει 1,2Ω. Στο ίδιο σημείο η μέτρηση βρόγχου σφάλματος φάσεως-ουδετέρου δίνει 1,1Ω.Σε άλλη γειτονική κατοικία τροφοδοτούμενη από τον ίδιο υποσταθμό η μέτρηση βρόχου σφάλματος στον πίνακα μεταξύ φάσεως-αγωγού προστασίας δίνει 1,3Ω. Στο ίδιο σημείο η μέτρηση βρόχου σφάλματος φάσεως-ουδετέρου δίνει 1,2Ω. Συμπέρασμα: Η ουδετέρωση στην πρώτη πολυκατοικία είναι προβληματική. Αν δεν υπήρχε διάταξη διαφορικού ρεύματος η εγκατάσταση θα ήταν επικίνδυνη.Επειδή η Επειδή η ουδετέρωση (σύνδεση ΡΕΝ-ΡΕ) γίνεται στον μετρητή, θα πρέπει να ζητηθεί και να γίνει εκεί επέμβαση του αρμόδιου φορέα του δικτύου διανομής (π.χ ΔΕΗ)
Επισημάνσεις: Σε αρχικούς ελέγχους που δεν έχει γίνει αρχική τροφοδοσία της εγκατάστασης αλλά και σε επανελέγχους όταν έχει γίνει διακοπή της παροχής, οι μετρήσεις του βρόχου σφάλματος δεν είναι εφικτές.Σε αυτές τις περιπτώσεις προτείνεται να γίνονται οι μετρήσεις αυτές μετά την τροφοδοσία της εγκατάστασης και τα αποτελέσματα να τεκμηριώνονται σε ένα συμπληρωματικό πρωτόκολλο.
Αν στην εγκατάσταση υπάρχει εναλλακτική-εφεδρική τροφοδοσία (Σε αυτές τις περιπτώσεις προτείνεται να γίνονται οι μετρήσεις αυτές μετά την τροφοδοσία της εγκατάστασης και τα αποτελέσματα να τεκμηριώνονται σε ένα συμπληρωματικό πρωτόκολλο.Αν στην εγκατάσταση υπάρχει εναλλακτική-εφεδρική τροφοδοσία (π.χ γεννήτρια) οι παραπάνω μετρήσεις θα πρέπει να επαναληφθούν και με αυτή και τα αποτελέσματα να τεκμηριωθούν στο πρωτόκολλο ελέγχου.
Το θέμα αυτό θα αναλυθεί ξεχωριστά για εγκαταστάσεις που τροφοδοτούνται από δίκτυα ΤΤ και για εγκαταστάσεις που τροφοδοτούνται από δίκτυα ΤΝ.θα γίνεται μια προσπάθεια ώστε η παρουσίαση της ενότητας να είναι περισσότερο πρακτική και λιγότερο θεωρητική.
Μέγιστη αποδεκτή τιμή αντίστασης γείωσης στις εγκαταστάσεις σε δίκτυα ΤΤΞεκινώντας με τις εγκαταστάσεις που τροφοδοτούνται από δίκτυα ΤΤ (άμεσης γείωσης) της Αττικής, οι απαιτήσεις για τις μετρήσεις αυτές είναι γενικά απαιτητές και πρέπει να γίνονται πάντα στις νέες (στους αρχικούς ελέγχους) αλλά και στις παλιές εγκαταστάσεις (στους επανελέγχους τους).
Βέβαια, είναι σαφές ότι για να υπάρξει πραγματική προστασία στις εγκαταστάσεις αυτές με όργανα προστασίας μόνο μικροαυτομάτους ή ασφάλειες τήξεως (βάσει του ΕΛΟΤ HD 384), θα πρέπει η αντίσταση γείωσης του ηλεκτροδίου που προστατεύει την εγκατάσταση να είναι μικρότερη του 1,0 Ω. Αυτό είναι πρακτικά και οικονομικά πολύ δύσκολο να επιτευχθεί χωρίς ένα πολύ εκτεταμένο ηλεκτρόδιο όπως το δημόσιο δίκτυο ύδρευσης. Όμως, το δίκτυο - ηλεκτρόδιο αυτό πρέπει να ξεχαστεί για τις εγκαταστάσεις της Αττικής (το ίδιο έχει συμβεί και σε άλλες πόλεις της Ευρώπης). Έτσι, ρόλο προστασίας στις εγκαταστάσεις αυτές αναλαμβάνουν οι διατάξεις διαφορικού ρεύματος, αν και όπως είναι γνωστό πρόκειται για πρόσθετο μέσο προστασίας.
Με βάση την παράγραφο 413.1.4.3 του ΕΛΟΤ HD 384, η εφαρμογή του υπολογισμού RA x Iα <= 50V δημιουργεί προβληματισμούς στην πράξη.όπου: RA είναι το άθροισμα των αντιστάσεων του ηλεκτροδίου γείωσης και του αγωγού προστασίας,Iα είναι το ρεύμα που εξασφαλίζει την αυτόματη απόζευξη της διάταξης προστασίας και αν η διάταξη προστασίας είναι μία διάταξη διαφορικού ρεύματος (ακαριαίας λειτουργίας ή με χρονική καθυστέρηση), όπου Iα είναι το ονομαστικό διαφορικό ρεύμα λειτουργίας της ΙΔΝΘεωρητικά, για διάταξη διαφορικού ρεύματος με ΙΔΝ = Iα = 30 mA, προκύπτει μια πολύ μεγάλη RA , μεγαλύτερη από 1 ΚΩ (50V/0,03A=1667Ω), η οποία βέβαια κάθε άλλο παρά πραγματική προστασία θα μπορούσε να προσφέρει.Βέβαια είναι γενικά γνωστό και αποδεκτό, ότι μια τέτοια αντίσταση γείωσης δεν εμπνέει καμιά σιγουριά. Για αυτό σε αρκετές χώρες, στην πράξη θέτουν το όριο αυτό πολύ χαμηλότερα (π.χ. 25V, 10V, 5V κλπ). Η μέγιστη επιτρεπτή τάση επαφής των 50 V αλλά και μικρότερες τάσεις από αυτήν, μπορεί να μην σκοτώνουν, αλλά σοκάρουν (κοινώς τινάζουν) τους ανθρώπους πολύ έντονα και ενοχλητικά.
Ένα μικρό παράδειγμα από την πράξη για σκέψεις και προβληματισμό:Κλασική πολυκατοικία στην Αθήνα με 40 διαμερίσματα και μερικά καταστήματα, τα οποία πρέπει να προστατευτούν με ένα κοινό ηλεκτρόδιο γείωσης. Το ηλεκτρόδιο γείωσης της πολυκατοικίας (π.χ. τρίγωνο σε μπαζωμένο έδαφος) δίδει μια μεγάλη αντίσταση γείωσης π.χ. 50Ω.Σε κάθε διαμέρισμα, στα καταστήματα του ισογείου αλλά και στα κοινόχρηστα υπάρχει μια διάταξη διαφορικού ρεύματος ΙΔΝ = Iα = 30 mA όπως προβλέπει η ηλεκτρολογική νομοθεσία , λειτουργεί σωστά και δεν έχει παρακαμφθεί, άρα προστατεύει και όλα είναι ηλεκτρολογικά σωστά (πολύ ωραία, θεωρητικά).Όμως, σε διαμερίσματα και καταστήματα προκύπτουν διάφορα μικρορεύματα διαρροής, τα οποία δεν δημιουργούν συνθήκες απόζευξης στις διατάξεις διαφορικού ρεύματος τους, αλλά συγκεντρώνονται όλα αυτά τα ρεύματα στο ηλεκτρόδιο γείωσης και κάνουν όλα μαζί π.χ. 200 mA=0,2A.Τότε στο ηλεκτρόδιο εμφανίζεται μια τάση ως προς την γη 50Ω x 0,2Α = 10V. Η τάση αυτή των 10V εμφανίζεται σε όλα τα μεταλλικά μέρη της πολυκατοικίας τα οποία είναι συνδεδεμένα με αγωγό προστασίας (γείωσης) της ηλεκτρικής εγκατάστασης, π.χ. τους ηλεκτρικούς θερμοσίφωνες.
Έχει διαπιστωθεί ότι έχουμε ανθρώπους «ηλεκτροευαίσθητους» αλλά και «ηλεκτροαναίσθητους».Οι «ηλεκτροευαίσθητοι» ενοχλούνται πολύ και αισθάνονται άσχημα και με πολύ μικρές τάσεις επαφής, οι οποίες μπορεί να είναι και μικρότερες και από 10V. Τότε ακούγονται παράπονα όπως, μας τινάζει το ρεύμα στο μπάνιο, μας τσιμπάνε οι βρύσες κλπ.
Όμως τα πράγματα γίνονται επικίνδυνα αν και όταν σε ένα από όλα τα διαμερίσματα ή τα καταστήματα της πολυκατοικίας αφαιρεθεί (π.χ. λόγω διαρροών) ή παρακαμφθεί (π.χ. με bypass) η διάταξη διαφορικού ρεύματος του και υπάρξει σφάλμα μόνωσης σε κάποια ηλεκτρική συσκευή του.Στο διαμέρισμα λοιπόν ή στο κατάστημα που αφαιρέθηκε η διάταξη διαφορικού ρεύματος του δημιουργείται μια μικρή διαρροή, π.χ. στο ψυγείο, η οποία δίδει ένα ρεύμα σφάλματος π.χ. 1Α . Με ένα τέτοιο ρεύμα κανένας συνηθισμένος μικροαυτόματος (π.χ. Β10Α) ή ασφάλεια τήξεως δεν θα διακόψει.Όμως τότε η τάση επαφής στο ηλεκτρόδιο των 50Ω θα ξεπεράσει τα 50V (1,2A*50Ω=60V)(γιατί αθροίζονται εκεί και τα μικρορεύματα των άλλων εγκαταστάσεων του κτιρίου) και τότε όλα τα μεταλλικά μέρη των ηλεκτρικών συσκευών όλων των διαμερισμάτων και των καταστημάτων που διασυνδέονται με τους αγωγούς προστασίας, οι οποίοι καταλήγουν στο ηλεκτρόδιο γείωσης, αρχίζουν να γίνονται πολύ επικίνδυνα.Σε αυτήν την περίπτωση και οι διατάξεις διαφορικού ρεύματος των άλλων διαμερισμάτων ή καταστημάτων δεν είναι σίγουρο ότι θα αντιδράσουν, γιατί δεν ανιχνεύουν το ρεύμα διαρροής, επειδή αυτό παράγεται από άλλη εγκατάσταση την οποία δεν επιτηρούν.Συμπερασματικά, η ασφάλεια των εγκαταστάσεων του κτιρίου αυτού χωρίς πολύ χαμηλή αντίσταση γείωσης είναι σε κίνδυνο.
Αν στον παραπάνω τύπο λάβουμε υπόψη για το Iα μόνο τα κύρια μέσα προστασίας τους μικροαυτομάτους, θα πρέπει η αντίσταση γείωσης των ηλεκτροδίων να είναι εξασφαλισμένα μικρότερη του 1Ω με βάση τον παρακάτω πίνακα, ώστε να υπάρχει πραγματική προστασία όπως έχει αναφερθεί σε προηγούμενο άρθρο.
Πως μπορούν να προστατευθούν οι καταναλωτές σε αυτές τις περιπτώσεις; Ποια μέγιστη τιμή γείωσης θα μπορούσε να είναι αποδεκτή;Με βάση τα αναφερθέντα ο γράφων έχει να θέσει σε σκέψη και προβληματισμό μια πρόταση:-Στον υπολογισμό RA x Iα <= 50V (όταν και αν χρησιμοποιείται), της παραγράφου 413.1.4.3 του προτύπου ΕΛΟΤ HD384, προτείνεται να γίνουμε αυστηρότεροι του προτύπου και να υπολογίζεται τάση επαφής αντί των 50V μια τάση πολύ μικρότερη, π.χ. 3V για να υπάρχει μεγαλύτερη σιγουριά και για τον ηλεκτρολόγο αλλά και για τους χρήστες της εγκατάστασης .
-Το Iα να υπολογίζεται με βάση το πόσες διατάξεις διαφορικού ρεύματος των εγκαταστάσεων ή της εγκατάστασης μπορούν να βρεθούν στην ίδια φάση και τα ρεύματα τους να καταλήγουν στο κοινό ηλεκτρόδιο γείωσης. Ακραία κατάσταση θα πουν κάποιοι βέβαια, αλλά μην ξεχνάμε, συζητάμε για μια πρόταση.
- Να ενημερώνονται σαφώς και συστηματικά όλοι οι χρήστες των εγκαταστάσεων που συνδέονται στο συγκεκριμένο ηλεκτρόδιο γείωσης για ‘’ηλεκτρολογική πειθαρχία’’ στο κτίριο. Αυτό θα σημαίνει συστηματικό έλεγχο καλής λειτουργίας των μέτρων προστασίας και σε καμία περίπτωση παράκαμψη ή αφαίρεση των διατάξεων διαφορικού ρεύματος όπως και μη τήρηση των μέγιστων επιτρεπτών ρευμάτων των αγωγών.
-Να συμφωνείται συχνότερος επανέλεγχος των μέτρων προστασίας των εγκαταστάσεων του κτιρίου για μείωση του ρίσκου. Σίγουρα η πρόταση αυτή χρειάζεται ευρύτερη συζήτηση και επεξεργασία και ο γράφων θα χαρεί να έχει ανάδραση από τον ηλεκτρολογικό κλάδο. Όμως έτσι θα υπάρχει μια ξεκάθαρη αφετηρία αναφοράς και βέβαια η αποσύνδεση των γειώσεων από το δημόσιο δίκτυο ύδρευσης.
Μέγιστη αποδεκτή τιμή αντίστασης γείωσης στις εγκαταστάσεις σε δίκτυα ΤΝΤο ερώτημα που τίθεται συχνά σε αυτές τις περιπτώσεις σφάλματος είναι, με ποιες αντιστάσεις γείωσης και με ποιο ρεύμα μέσω του ηλεκτροδίου γείωσης προς γη αρχίζει να γίνεται επικίνδυνη μια εγκατάσταση σε περίπτωση πλήρους διακοπής του PEN; Στην περίπτωση αυτή το αποκομμένο τμήμα συμπεριφέρεται περίπου σαν ΤΤΑπαντήσεις στο ερώτημα αυτό δίνει ο παρακάτω πίνακας.
Από τον πίνακα αυτόν προκύπτει ξεκάθαρα ότι η επικινδυνότητα γίνεται μεγαλύτερη όσο αυξάνεται το ρεύμα προς γη (το οποίο σε αυτές τις περιπτώσεις εξαρτάται κυρίως από καταναλώσεις) και όσο μεγαλύτερη είναι η αντίσταση γείωσης του ηλεκτροδίου. Μερικά παραδείγματα για προβληματισμό με βάση τον πίνακα αυτόν:Μια γραμμή που ασφαλίζεται με αυτόματη ασφάλεια Β10Α και η οποία για να κάνει απόζευξη εντός προκαθορισμένου χρόνου 5 sec θα πρέπει να διαρρέεται από ρεύμα 2,5*Ιον=2,5*10=25Α.Η πιθανή αντίσταση αγωγών ΡΕ είναι 0,5Ω.Η τάση επαφής στα μεταλλικά μέρη θα πρέπει να είναι μικρότερη από 50V. Για να συμβεί αυτό θα πρέπει η αναγκαία τιμή του ηλεκτροδίου γείωσης να είναι:Rγ+Rαγωγών=V/I=50/25=2 άρα Rγ=1,50 Ω-Σε μια εγκατάσταση σε δίκτυο TN το ηλεκτρόδιο γείωσης της με 5Ω αντίσταση γείωσης δεν παρέχει ασφάλεια σε περίπτωση διακοπής του PEN και όταν χρειαστεί να ρέει ρεύμα προς το ηλεκτρόδιο μεγαλύτερο από 9,3 Α γιατί τότε η τάση επαφής ξεπερνά τα 50V. V=I*(Rγ+Rαγωγών)=9,3*(5+0,5)=51.15V-Για τους ίδιους λόγους σε μια εγκατάσταση σε δίκτυο TN το ηλεκτρόδιο γείωσης της με 20Ω αντίσταση γείωσης δεν παρέχει ασφάλεια σε περίπτωση διακοπής του PEN και όταν χρειαστεί να ρέει ρεύμα προς το ηλεκτρόδιο μεγαλύτερο από 2,5 Α. V=I*(Rγ+Rαγωγών)=2,5*(20+0,5)=51.25VΕπομένως και στις εγκαταστάσεις σε δίκτυα ΤΝ η χαμηλή αντίσταση γείωσης προσφέρει ουσιαστική προστασία και σε περιπτώσεις διακοπής του PEN.
Συμπερασματικά, πόσα Ωμ πρέπει να είναι η αντίσταση γείωσης της μετρούμενης εγκατάστασης;Η απλή απάντηση είναι, όσο λιγότερα τόσο ασφαλέστερη θα είναι η ηλεκτρική εγκατάσταση. Η ακριβέστερη απάντηση πρέπει να είναι, τόσα όσα χρειάζονται για να εξασφαλίζεται η σωστή λειτουργία των μέτρων προστασίας που έχει ορίσει η νομοθεσία και που έχουν επιλεγεί στην εγκατάσταση με την μετρούμενη γείωση.Αν όχι, ή το σύστημα γείωσης χρειάζεται βελτίωση (ένα άλλο μεγάλο και βασικό θέμα…), ή τα μέτρα προστασίας χρειάζονται αλλαγή, βελτίωση ή και τα δύο. Επίσης μπορεί ο επανέλεγχος των μέτρων προστασίας της εγκατάστασης να πρέπει να γίνεται συχνότερα από τα μέγιστα όρια που δίδει η νομοθεσία.Ο ορισμός αυθαίρετων τιμών για τα όρια των μετρήσεων γείωσης χωρίς στοιχεία, χωρίς αιτιολόγηση, δημιουργεί κινδύνους και λανθασμένα συμπεράσματα και πολλές φορές και λανθασμένες αποφάσεις.
Θεωρητικά βέβαια υπάρχει ένας διαχωρισμός ευθυνών: Στα δημόσια ηλεκτρικά δίκτυα διανομής χαμηλής τάσης ο διαχειριστής του δικτύου διανομής (π.χ. ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε.) έχει την ευθύνη για την ασφαλή λειτουργία του δικτύου του μέχρι και τον μετρητή ή τον υποσταθμό του πελάτη. Μετά τον μετρητή ή τον υποσταθμό, την ευθύνη της ασφαλούς λειτουργίας της ηλεκτρικής εγκατάστασης την έχει ο ηλεκτρολόγος που υπογράφει την Υπεύθυνη Δήλωση Εγκαταστάτη της εγκατάστασης αυτής.
Εδώ τίθεται ένα ερώτημα: Είναι υποχρεωμένος ο πελάτης, ο ιδιοκτήτης μιας ηλεκτρικής εγκατάστασης να λαμβάνει μέτρα προστασίας για όλες τις απρόβλεπτες αλλαγές ή για τις αστοχίες του δικτύου διανομής;Βέβαια το ίδιο ερώτημα τίθεται και για τον ηλεκτρολόγο για τον οποίο ο γράφων έχει να θέσει μια πρόταση:
Ο ηλεκτρολόγος που αναλαμβάνει την ευθύνη μιας ηλεκτρικής εγκατάστασης θα είναι χρήσιμο να κάνει μια πρακτική εκτίμηση ρίσκου για την σταθερότητα και την προστασία που παρέχει η γείωση της εγκατάστασης του.Για παράδειγμα, υπόγειο ή εναέριο δημόσιο δίκτυο διανομής, απόσταση από τον υποσταθμό, ηλικία δικτύου διανομής, συχνότητα βλαβών του δικτύου διανομής, πυκνότητα γειτονικών ηλεκτροδίων, συνθήκες εδάφους, δυνατότητες χρήσης πρόσθετων ηλεκτροδίων κλπ. Με βάση τα αποτελέσματα του, να ενημερώνει τον πελάτη του και να αποφασίζουν από κοινού για τα εκτός από τα απαιτούμενα από την νομοθεσία μέτρα προστασίας, με σχέσεις κόστους – αποτελεσματικότητας.
Από την προσέγγιση αυτή μπορεί να προκύψουν και άλλες λύσεις ή ιδέες. Όπως π.χ. αν τα μέτρα προστασίας είναι τα καλύτερα που μπορούν να ληφθούν, αν οι δυνατότητες βελτίωσης της γείωσης έχουν ελαχιστοποιηθεί ή αν είναι οικονομικά ασύμφορες, αν το δίκτυο διανομής έχει προβληματική λειτουργία, τότε ίσως ο επανέλεγχος των μέτρων προστασίας της εγκατάστασης θα πρέπει να συμφωνηθεί σε μικρότερα χρονικά διαστήματα από αυτά που ορίζει η νομοθεσία, όπως έχει αναφερθεί και παραπάνω. Έτσι, τυχόν προβλήματα που αφορούν την ασφαλή λειτουργία της εγκατάστασης μπορεί να εντοπιστούν έγκαιρα και πριν δημιουργήσουν επικίνδυνες καταστάσεις.
Ο ηλεκτρολόγος που αναλαμβάνει την ευθύνη μιας ηλεκτρικής εγκατάστασης και υπογράφει Υπεύθυνη Δήλωση Εγκαταστάτη είτε σε αρχικό έλεγχο, είτε σε επανέλεγχο, θα πρέπει να ελέγχει, να μετρά, να σκέπτεται, να παρατηρεί, γενικά να σκέφτεται ηλεκτρολογικά, να ενημερώνει - να συζητά με τον ιδιοκτήτη της και να αποφασίζει. Θα πρέπει ακόμη να ληφθεί υπόψη, ότι ο υπογράφων σε έναν επανέλεγχο αναλαμβάνει την ευθύνη για ότι γίνει και από όποιους έχει γίνει μέχρι τότε στην εγκατάσταση. Όλα αυτά, για να ελαχιστοποιηθεί το ρίσκο και η πιθανότητα στο να μη συμβεί ατύχημα από ηλεκτρικά αίτια στην εγκατάσταση.Γιατί τότε ισχύει για τον ηλεκτρολόγο η 11η εντολή: Ου μπλέξεις….
Ο ‘’βοηθός’’ ΥΔΕ. είναι διαθέσιμος εδώ για download σε αρχείο Acrobat 1,50Mb.
Tα έγγραφα της νέας ΥΔΕ
Τα έγγραφα της νέας ΥΔΕ σε αρχεία Acrobat είναι διαθέσιμα εδώ:
Το βασικό έγγραφο (0,140Mb),
η έκθεση παράδοσης (0,220Mb),
το πρωτόκολλο επανελέγχου κατά ΚΕΗΕ (0,210 Mb)
και το πρωτόκολλο ελέγχου κατά HD 384 (0,210Mb)
Τα αρχεία αυτά σε MS Word είναι διαθέσιμα στο CD που συνοδεύει το βιβλίο ''Έλεγχοι και επανέλεγχοι κτιριακών ηλεκτρικών εγκαταστάσεων"
Επισημάνσεις: Σε αρχικούς ελέγχους που δεν έχει γίνει αρχική τροφοδοσία της εγκατάστασης αλλά και σε επανελέγχους όταν έχει γίνει διακοπή της παροχής, οι μετρήσεις του βρόχου σφάλματος δεν είναι εφικτές.Σε αυτές τις περιπτώσεις προτείνεται να γίνονται οι μετρήσεις αυτές μετά την τροφοδοσία της εγκατάστασης και τα αποτελέσματα να τεκμηριώνονται σε ένα συμπληρωματικό πρωτόκολλο.
Αν στην εγκατάσταση υπάρχει εναλλακτική-εφεδρική τροφοδοσία (Σε αυτές τις περιπτώσεις προτείνεται να γίνονται οι μετρήσεις αυτές μετά την τροφοδοσία της εγκατάστασης και τα αποτελέσματα να τεκμηριώνονται σε ένα συμπληρωματικό πρωτόκολλο.Αν στην εγκατάσταση υπάρχει εναλλακτική-εφεδρική τροφοδοσία (π.χ γεννήτρια) οι παραπάνω μετρήσεις θα πρέπει να επαναληφθούν και με αυτή και τα αποτελέσματα να τεκμηριωθούν στο πρωτόκολλο ελέγχου.
Μέγιστη αποδεκτή τιμή αντίστασης γείωσης στις εγκαταστάσεις σε δίκτυα ΤΤΞεκινώντας με τις εγκαταστάσεις που τροφοδοτούνται από δίκτυα ΤΤ (άμεσης γείωσης) της Αττικής, οι απαιτήσεις για τις μετρήσεις αυτές είναι γενικά απαιτητές και πρέπει να γίνονται πάντα στις νέες (στους αρχικούς ελέγχους) αλλά και στις παλιές εγκαταστάσεις (στους επανελέγχους τους).
Βέβαια, είναι σαφές ότι για να υπάρξει πραγματική προστασία στις εγκαταστάσεις αυτές με όργανα προστασίας μόνο μικροαυτομάτους ή ασφάλειες τήξεως (βάσει του ΕΛΟΤ HD 384), θα πρέπει η αντίσταση γείωσης του ηλεκτροδίου που προστατεύει την εγκατάσταση να είναι μικρότερη του 1,0 Ω. Αυτό είναι πρακτικά και οικονομικά πολύ δύσκολο να επιτευχθεί χωρίς ένα πολύ εκτεταμένο ηλεκτρόδιο όπως το δημόσιο δίκτυο ύδρευσης. Όμως, το δίκτυο - ηλεκτρόδιο αυτό πρέπει να ξεχαστεί για τις εγκαταστάσεις της Αττικής (το ίδιο έχει συμβεί και σε άλλες πόλεις της Ευρώπης). Έτσι, ρόλο προστασίας στις εγκαταστάσεις αυτές αναλαμβάνουν οι διατάξεις διαφορικού ρεύματος, αν και όπως είναι γνωστό πρόκειται για πρόσθετο μέσο προστασίας.
Με βάση την παράγραφο 413.1.4.3 του ΕΛΟΤ HD 384, η εφαρμογή του υπολογισμού RA x Iα <= 50V δημιουργεί προβληματισμούς στην πράξη.όπου: RA είναι το άθροισμα των αντιστάσεων του ηλεκτροδίου γείωσης και του αγωγού προστασίας,Iα είναι το ρεύμα που εξασφαλίζει την αυτόματη απόζευξη της διάταξης προστασίας και αν η διάταξη προστασίας είναι μία διάταξη διαφορικού ρεύματος (ακαριαίας λειτουργίας ή με χρονική καθυστέρηση), όπου Iα είναι το ονομαστικό διαφορικό ρεύμα λειτουργίας της ΙΔΝΘεωρητικά, για διάταξη διαφορικού ρεύματος με ΙΔΝ = Iα = 30 mA, προκύπτει μια πολύ μεγάλη RA , μεγαλύτερη από 1 ΚΩ (50V/0,03A=1667Ω), η οποία βέβαια κάθε άλλο παρά πραγματική προστασία θα μπορούσε να προσφέρει.Βέβαια είναι γενικά γνωστό και αποδεκτό, ότι μια τέτοια αντίσταση γείωσης δεν εμπνέει καμιά σιγουριά. Για αυτό σε αρκετές χώρες, στην πράξη θέτουν το όριο αυτό πολύ χαμηλότερα (π.χ. 25V, 10V, 5V κλπ). Η μέγιστη επιτρεπτή τάση επαφής των 50 V αλλά και μικρότερες τάσεις από αυτήν, μπορεί να μην σκοτώνουν, αλλά σοκάρουν (κοινώς τινάζουν) τους ανθρώπους πολύ έντονα και ενοχλητικά.
Ένα μικρό παράδειγμα από την πράξη για σκέψεις και προβληματισμό:Κλασική πολυκατοικία στην Αθήνα με 40 διαμερίσματα και μερικά καταστήματα, τα οποία πρέπει να προστατευτούν με ένα κοινό ηλεκτρόδιο γείωσης. Το ηλεκτρόδιο γείωσης της πολυκατοικίας (π.χ. τρίγωνο σε μπαζωμένο έδαφος) δίδει μια μεγάλη αντίσταση γείωσης π.χ. 50Ω.Σε κάθε διαμέρισμα, στα καταστήματα του ισογείου αλλά και στα κοινόχρηστα υπάρχει μια διάταξη διαφορικού ρεύματος ΙΔΝ = Iα = 30 mA όπως προβλέπει η ηλεκτρολογική νομοθεσία , λειτουργεί σωστά και δεν έχει παρακαμφθεί, άρα προστατεύει και όλα είναι ηλεκτρολογικά σωστά (πολύ ωραία, θεωρητικά).Όμως, σε διαμερίσματα και καταστήματα προκύπτουν διάφορα μικρορεύματα διαρροής, τα οποία δεν δημιουργούν συνθήκες απόζευξης στις διατάξεις διαφορικού ρεύματος τους, αλλά συγκεντρώνονται όλα αυτά τα ρεύματα στο ηλεκτρόδιο γείωσης και κάνουν όλα μαζί π.χ. 200 mA=0,2A.Τότε στο ηλεκτρόδιο εμφανίζεται μια τάση ως προς την γη 50Ω x 0,2Α = 10V. Η τάση αυτή των 10V εμφανίζεται σε όλα τα μεταλλικά μέρη της πολυκατοικίας τα οποία είναι συνδεδεμένα με αγωγό προστασίας (γείωσης) της ηλεκτρικής εγκατάστασης, π.χ. τους ηλεκτρικούς θερμοσίφωνες.
Έχει διαπιστωθεί ότι έχουμε ανθρώπους «ηλεκτροευαίσθητους» αλλά και «ηλεκτροαναίσθητους».Οι «ηλεκτροευαίσθητοι» ενοχλούνται πολύ και αισθάνονται άσχημα και με πολύ μικρές τάσεις επαφής, οι οποίες μπορεί να είναι και μικρότερες και από 10V. Τότε ακούγονται παράπονα όπως, μας τινάζει το ρεύμα στο μπάνιο, μας τσιμπάνε οι βρύσες κλπ.
Όμως τα πράγματα γίνονται επικίνδυνα αν και όταν σε ένα από όλα τα διαμερίσματα ή τα καταστήματα της πολυκατοικίας αφαιρεθεί (π.χ. λόγω διαρροών) ή παρακαμφθεί (π.χ. με bypass) η διάταξη διαφορικού ρεύματος του και υπάρξει σφάλμα μόνωσης σε κάποια ηλεκτρική συσκευή του.Στο διαμέρισμα λοιπόν ή στο κατάστημα που αφαιρέθηκε η διάταξη διαφορικού ρεύματος του δημιουργείται μια μικρή διαρροή, π.χ. στο ψυγείο, η οποία δίδει ένα ρεύμα σφάλματος π.χ. 1Α . Με ένα τέτοιο ρεύμα κανένας συνηθισμένος μικροαυτόματος (π.χ. Β10Α) ή ασφάλεια τήξεως δεν θα διακόψει.Όμως τότε η τάση επαφής στο ηλεκτρόδιο των 50Ω θα ξεπεράσει τα 50V (1,2A*50Ω=60V)(γιατί αθροίζονται εκεί και τα μικρορεύματα των άλλων εγκαταστάσεων του κτιρίου) και τότε όλα τα μεταλλικά μέρη των ηλεκτρικών συσκευών όλων των διαμερισμάτων και των καταστημάτων που διασυνδέονται με τους αγωγούς προστασίας, οι οποίοι καταλήγουν στο ηλεκτρόδιο γείωσης, αρχίζουν να γίνονται πολύ επικίνδυνα.Σε αυτήν την περίπτωση και οι διατάξεις διαφορικού ρεύματος των άλλων διαμερισμάτων ή καταστημάτων δεν είναι σίγουρο ότι θα αντιδράσουν, γιατί δεν ανιχνεύουν το ρεύμα διαρροής, επειδή αυτό παράγεται από άλλη εγκατάσταση την οποία δεν επιτηρούν.Συμπερασματικά, η ασφάλεια των εγκαταστάσεων του κτιρίου αυτού χωρίς πολύ χαμηλή αντίσταση γείωσης είναι σε κίνδυνο.
Αν στον παραπάνω τύπο λάβουμε υπόψη για το Iα μόνο τα κύρια μέσα προστασίας τους μικροαυτομάτους, θα πρέπει η αντίσταση γείωσης των ηλεκτροδίων να είναι εξασφαλισμένα μικρότερη του 1Ω με βάση τον παρακάτω πίνακα, ώστε να υπάρχει πραγματική προστασία όπως έχει αναφερθεί σε προηγούμενο άρθρο.
Πως μπορούν να προστατευθούν οι καταναλωτές σε αυτές τις περιπτώσεις; Ποια μέγιστη τιμή γείωσης θα μπορούσε να είναι αποδεκτή;Με βάση τα αναφερθέντα ο γράφων έχει να θέσει σε σκέψη και προβληματισμό μια πρόταση:-Στον υπολογισμό RA x Iα <= 50V (όταν και αν χρησιμοποιείται), της παραγράφου 413.1.4.3 του προτύπου ΕΛΟΤ HD384, προτείνεται να γίνουμε αυστηρότεροι του προτύπου και να υπολογίζεται τάση επαφής αντί των 50V μια τάση πολύ μικρότερη, π.χ. 3V για να υπάρχει μεγαλύτερη σιγουριά και για τον ηλεκτρολόγο αλλά και για τους χρήστες της εγκατάστασης .
-Το Iα να υπολογίζεται με βάση το πόσες διατάξεις διαφορικού ρεύματος των εγκαταστάσεων ή της εγκατάστασης μπορούν να βρεθούν στην ίδια φάση και τα ρεύματα τους να καταλήγουν στο κοινό ηλεκτρόδιο γείωσης. Ακραία κατάσταση θα πουν κάποιοι βέβαια, αλλά μην ξεχνάμε, συζητάμε για μια πρόταση.
- Να ενημερώνονται σαφώς και συστηματικά όλοι οι χρήστες των εγκαταστάσεων που συνδέονται στο συγκεκριμένο ηλεκτρόδιο γείωσης για ‘’ηλεκτρολογική πειθαρχία’’ στο κτίριο. Αυτό θα σημαίνει συστηματικό έλεγχο καλής λειτουργίας των μέτρων προστασίας και σε καμία περίπτωση παράκαμψη ή αφαίρεση των διατάξεων διαφορικού ρεύματος όπως και μη τήρηση των μέγιστων επιτρεπτών ρευμάτων των αγωγών.
-Να συμφωνείται συχνότερος επανέλεγχος των μέτρων προστασίας των εγκαταστάσεων του κτιρίου για μείωση του ρίσκου. Σίγουρα η πρόταση αυτή χρειάζεται ευρύτερη συζήτηση και επεξεργασία και ο γράφων θα χαρεί να έχει ανάδραση από τον ηλεκτρολογικό κλάδο. Όμως έτσι θα υπάρχει μια ξεκάθαρη αφετηρία αναφοράς και βέβαια η αποσύνδεση των γειώσεων από το δημόσιο δίκτυο ύδρευσης.
Μέγιστη αποδεκτή τιμή αντίστασης γείωσης στις εγκαταστάσεις σε δίκτυα ΤΝΤο ερώτημα που τίθεται συχνά σε αυτές τις περιπτώσεις σφάλματος είναι, με ποιες αντιστάσεις γείωσης και με ποιο ρεύμα μέσω του ηλεκτροδίου γείωσης προς γη αρχίζει να γίνεται επικίνδυνη μια εγκατάσταση σε περίπτωση πλήρους διακοπής του PEN; Στην περίπτωση αυτή το αποκομμένο τμήμα συμπεριφέρεται περίπου σαν ΤΤΑπαντήσεις στο ερώτημα αυτό δίνει ο παρακάτω πίνακας.
Από τον πίνακα αυτόν προκύπτει ξεκάθαρα ότι η επικινδυνότητα γίνεται μεγαλύτερη όσο αυξάνεται το ρεύμα προς γη (το οποίο σε αυτές τις περιπτώσεις εξαρτάται κυρίως από καταναλώσεις) και όσο μεγαλύτερη είναι η αντίσταση γείωσης του ηλεκτροδίου. Μερικά παραδείγματα για προβληματισμό με βάση τον πίνακα αυτόν:Μια γραμμή που ασφαλίζεται με αυτόματη ασφάλεια Β10Α και η οποία για να κάνει απόζευξη εντός προκαθορισμένου χρόνου 5 sec θα πρέπει να διαρρέεται από ρεύμα 2,5*Ιον=2,5*10=25Α.Η πιθανή αντίσταση αγωγών ΡΕ είναι 0,5Ω.Η τάση επαφής στα μεταλλικά μέρη θα πρέπει να είναι μικρότερη από 50V. Για να συμβεί αυτό θα πρέπει η αναγκαία τιμή του ηλεκτροδίου γείωσης να είναι:Rγ+Rαγωγών=V/I=50/25=2 άρα Rγ=1,50 Ω-Σε μια εγκατάσταση σε δίκτυο TN το ηλεκτρόδιο γείωσης της με 5Ω αντίσταση γείωσης δεν παρέχει ασφάλεια σε περίπτωση διακοπής του PEN και όταν χρειαστεί να ρέει ρεύμα προς το ηλεκτρόδιο μεγαλύτερο από 9,3 Α γιατί τότε η τάση επαφής ξεπερνά τα 50V. V=I*(Rγ+Rαγωγών)=9,3*(5+0,5)=51.15V-Για τους ίδιους λόγους σε μια εγκατάσταση σε δίκτυο TN το ηλεκτρόδιο γείωσης της με 20Ω αντίσταση γείωσης δεν παρέχει ασφάλεια σε περίπτωση διακοπής του PEN και όταν χρειαστεί να ρέει ρεύμα προς το ηλεκτρόδιο μεγαλύτερο από 2,5 Α. V=I*(Rγ+Rαγωγών)=2,5*(20+0,5)=51.25VΕπομένως και στις εγκαταστάσεις σε δίκτυα ΤΝ η χαμηλή αντίσταση γείωσης προσφέρει ουσιαστική προστασία και σε περιπτώσεις διακοπής του PEN.
Συμπερασματικά, πόσα Ωμ πρέπει να είναι η αντίσταση γείωσης της μετρούμενης εγκατάστασης;Η απλή απάντηση είναι, όσο λιγότερα τόσο ασφαλέστερη θα είναι η ηλεκτρική εγκατάσταση. Η ακριβέστερη απάντηση πρέπει να είναι, τόσα όσα χρειάζονται για να εξασφαλίζεται η σωστή λειτουργία των μέτρων προστασίας που έχει ορίσει η νομοθεσία και που έχουν επιλεγεί στην εγκατάσταση με την μετρούμενη γείωση.Αν όχι, ή το σύστημα γείωσης χρειάζεται βελτίωση (ένα άλλο μεγάλο και βασικό θέμα…), ή τα μέτρα προστασίας χρειάζονται αλλαγή, βελτίωση ή και τα δύο. Επίσης μπορεί ο επανέλεγχος των μέτρων προστασίας της εγκατάστασης να πρέπει να γίνεται συχνότερα από τα μέγιστα όρια που δίδει η νομοθεσία.Ο ορισμός αυθαίρετων τιμών για τα όρια των μετρήσεων γείωσης χωρίς στοιχεία, χωρίς αιτιολόγηση, δημιουργεί κινδύνους και λανθασμένα συμπεράσματα και πολλές φορές και λανθασμένες αποφάσεις.
Θεωρητικά βέβαια υπάρχει ένας διαχωρισμός ευθυνών: Στα δημόσια ηλεκτρικά δίκτυα διανομής χαμηλής τάσης ο διαχειριστής του δικτύου διανομής (π.χ. ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε.) έχει την ευθύνη για την ασφαλή λειτουργία του δικτύου του μέχρι και τον μετρητή ή τον υποσταθμό του πελάτη. Μετά τον μετρητή ή τον υποσταθμό, την ευθύνη της ασφαλούς λειτουργίας της ηλεκτρικής εγκατάστασης την έχει ο ηλεκτρολόγος που υπογράφει την Υπεύθυνη Δήλωση Εγκαταστάτη της εγκατάστασης αυτής.
Εδώ τίθεται ένα ερώτημα: Είναι υποχρεωμένος ο πελάτης, ο ιδιοκτήτης μιας ηλεκτρικής εγκατάστασης να λαμβάνει μέτρα προστασίας για όλες τις απρόβλεπτες αλλαγές ή για τις αστοχίες του δικτύου διανομής;Βέβαια το ίδιο ερώτημα τίθεται και για τον ηλεκτρολόγο για τον οποίο ο γράφων έχει να θέσει μια πρόταση:
Ο ηλεκτρολόγος που αναλαμβάνει την ευθύνη μιας ηλεκτρικής εγκατάστασης θα είναι χρήσιμο να κάνει μια πρακτική εκτίμηση ρίσκου για την σταθερότητα και την προστασία που παρέχει η γείωση της εγκατάστασης του.Για παράδειγμα, υπόγειο ή εναέριο δημόσιο δίκτυο διανομής, απόσταση από τον υποσταθμό, ηλικία δικτύου διανομής, συχνότητα βλαβών του δικτύου διανομής, πυκνότητα γειτονικών ηλεκτροδίων, συνθήκες εδάφους, δυνατότητες χρήσης πρόσθετων ηλεκτροδίων κλπ. Με βάση τα αποτελέσματα του, να ενημερώνει τον πελάτη του και να αποφασίζουν από κοινού για τα εκτός από τα απαιτούμενα από την νομοθεσία μέτρα προστασίας, με σχέσεις κόστους – αποτελεσματικότητας.
Από την προσέγγιση αυτή μπορεί να προκύψουν και άλλες λύσεις ή ιδέες. Όπως π.χ. αν τα μέτρα προστασίας είναι τα καλύτερα που μπορούν να ληφθούν, αν οι δυνατότητες βελτίωσης της γείωσης έχουν ελαχιστοποιηθεί ή αν είναι οικονομικά ασύμφορες, αν το δίκτυο διανομής έχει προβληματική λειτουργία, τότε ίσως ο επανέλεγχος των μέτρων προστασίας της εγκατάστασης θα πρέπει να συμφωνηθεί σε μικρότερα χρονικά διαστήματα από αυτά που ορίζει η νομοθεσία, όπως έχει αναφερθεί και παραπάνω. Έτσι, τυχόν προβλήματα που αφορούν την ασφαλή λειτουργία της εγκατάστασης μπορεί να εντοπιστούν έγκαιρα και πριν δημιουργήσουν επικίνδυνες καταστάσεις.
Ο ηλεκτρολόγος που αναλαμβάνει την ευθύνη μιας ηλεκτρικής εγκατάστασης και υπογράφει Υπεύθυνη Δήλωση Εγκαταστάτη είτε σε αρχικό έλεγχο, είτε σε επανέλεγχο, θα πρέπει να ελέγχει, να μετρά, να σκέπτεται, να παρατηρεί, γενικά να σκέφτεται ηλεκτρολογικά, να ενημερώνει - να συζητά με τον ιδιοκτήτη της και να αποφασίζει. Θα πρέπει ακόμη να ληφθεί υπόψη, ότι ο υπογράφων σε έναν επανέλεγχο αναλαμβάνει την ευθύνη για ότι γίνει και από όποιους έχει γίνει μέχρι τότε στην εγκατάσταση. Όλα αυτά, για να ελαχιστοποιηθεί το ρίσκο και η πιθανότητα στο να μη συμβεί ατύχημα από ηλεκτρικά αίτια στην εγκατάσταση.Γιατί τότε ισχύει για τον ηλεκτρολόγο η 11η εντολή: Ου μπλέξεις….
Πηγή:
Σαλευρή-Χατζησοφιανού (Νέα ΥΔΕ και πρωτόκολλα ελέγχου Ηλεκτρικών Εγκαταστάσεων)
PDF http://www.manolas.gr/entypa/elemko/elemko_measure_test.pdf
Reblog http://www.manolas.gr/entypa/elemko/elemko_measure_test.pdf
Tα έγγραφα της νέας ΥΔΕ
Τα έγγραφα της νέας ΥΔΕ σε αρχεία Acrobat είναι διαθέσιμα εδώ:
Το βασικό έγγραφο (0,140Mb),
η έκθεση παράδοσης (0,220Mb),
το πρωτόκολλο επανελέγχου κατά ΚΕΗΕ (0,210 Mb)
και το πρωτόκολλο ελέγχου κατά HD 384 (0,210Mb)
Τα αρχεία αυτά σε MS Word είναι διαθέσιμα στο CD που συνοδεύει το βιβλίο ''Έλεγχοι και επανέλεγχοι κτιριακών ηλεκτρικών εγκαταστάσεων"
Reblog https://oaedhlectrologoi.blogspot.com/2017/03/blog-post_20.html
Να ευχαριστήσουμε τους ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΟΥΣ της 1ης ΕΠΑΣ ΟΑΕΔ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ για το εκπληκτικό τεχνολογικό περιεχόμενο και τα υπέροχα άρθρα που δημοσιεύουν στο blog τους.