Μέτρηση αντίστασης γείωσης με βοηθητικά ηλεκτρόδια



Το πρότυπο που αντιστοιχεί στον ΕΛΟΤ HD384 για τα ευρωπαικά δεδομένα έχει αντικατασταθεί  στο μεγαλύτερο μέρος του εδώ και πάνω από 10 χρόνια από τη σειρά εγγράφων HD60364 και βέβαια συνεχώς επικαιροποιείται.


Στις 22 Φεβρουαρίου 2007 ο ΕΛΟΤ ενσωμάτωσε στην Ελληνική τυποποίηση το έγγραφο εναρμόνισης HD60364 -6 <<Ηλεκτρικές εγκαταστάσεις χαμηλής τάσης-Μέρος 6:Έλεγχος προς επαλήθευση>> αναφέροντας στον Εθνικό του Πρόλογο




Το σημαντικό σε αυτό το Πρότυπο είναι ότι προδιαγράφονται τρεις μέθοδοι μέτρησης αντίστασης γείωσης και συγκεκριμένα οι:

-Μέθοδος Β1: Μέτρηση της αντίστασης του ηλεκτροδίου γείωσης

-Μέθοδος Β2: Μέτρηση της σύνθετης αντίστασης βρόγχου σφάλματος

 -Μέθοδος Β3: Μέτρηση της αντίστασης του βρόγχου γείωσης με σφιγκτήρες ρεύματος.

Σε αντίθεση με το πρότυπο ΕΛΟΤ ΗD384 το οποίο παρουσιάζει τη μέτρηση της αντίστασης γείωσης με τη μέθοδο των βοηθητικών ηλεκτροδίων (πασαλάκια)  <<ως παράδειγμα>> (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Π61-Γ σελίδα 124).



Στο παράδειγμα αυτό του ΕΛΟΤ ΗD384 έχουμε τα ερωτήματα:
1. Πρέπει ο γειωτής να απομονωθεί από την εγκατάσταση κατά τη μέτρηση αντίστασης γείωσης με βοηθητικό ηλεκτρόδιο?

2. Ποια μπορεί να είναι μια κατάλληλη απόσταση μεταξύ του γειωτή και του απομακρυσμένου βοηθητικού ηλεκτροδίου γείωσης για μια αρχική μέτρηση?

3. Ποια είναι η απόσταση μετακίνησης του βοηθητικού ηλεκτροδίου (1ο πασαλάκι) από την αρχική του θέση προς το γειωτή  και προς το απομακρυσμένο βοηθητικό ηλεκτρόδιο (2ο πασαλάκι) ?

Την απάντηση μας τη δίνει επιστημονικά ή όχι:

1. Η βιβλιογραφία
2. Οι εταιρείες εμπορίας προιόντων γείωσης
3. Το χαλασμένο τηλέφωνο
4. <<Το είπε ο Πρόεδρος>> κ.λ.π

Ποτέ όμως κάποιο πρότυπο.
Οι ερωτήσεις αυτές παρέμειναν και μετά την παρουσίαση του ΕΛΟΤ HD60364-4 έκδοση 22/2/2007



Γενικά η μέτρηση της αντίστασης γείωσης απαιτείται από το πρότυπο ΕΛΟΤ HD384 στην παράγραφο 612.6.2, ιδιαίτερα για τις εγκαταστάσεις που τροφοδοτούνται με σύστημα σύνδεσης των γειώσεων ΤΤ.

Η ακρίβεια της μέτρησης αυτής εξαρτάται από ένα πλήθος παραγόντων που θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τη μέτρηση, όπως είναι :
 Η υγρασία του εδάφους, η οποία μεταβάλλεται κατά τη διάρκεια του έτους και επηρεάζει την ειδική αντίσταση του εδάφους.
 Η ύπαρξη υπογείων μεταλλικών εγκαταστάσεων πλησίον της γείωσης ή των βοηθητικών ηλεκτροδίων, όπως είναι καλώδια, δίκτυα ύδρευσης, θεμελιώσεις, περιφράξεις.
 Η σύνδεση με άλλες μεταλλικές εγκαταστάσεις.

Συνήθως οι μετρήσεις αντίστασης γείωσης αφορούν δύο είδη γειώσεων :
α) Τις σημειακές (όπως είναι ηλεκτρόδιο ράβδου / σταυρού, τρίγωνο, πλάκα γείωσης, γειωτής Ε, ταινία έως 10m μήκος).
β) Τις εκτεταμένες (όπως είναι θεμελιακή ή περιμετρική γείωση, πλέγμα γείωσης, κλπ.).



α1. Μέθοδος μέτρησης σημειακής γείωσης που μας δίνει η ΕΛΕΜΚΟ στα τεχνικά εγχειρίδια των πολυοργάνων της.  




Λαμβάνεται η πρώτη μέτρηση. Άλλες δύο μετρήσεις λαμβάνονται μετακινώντας πάντοτε επί της ίδια ευθείας ΕC1 τον πάσσαλο P1, κατά περίπου 5m από την αρχική του θέση, μία προς τη θέση της γείωσης Ε και μία προς τη θέση του πασσάλου C1.

 Εάν οι τιμές των τριών μετρήσεων έχουν απόκλιση έως 5% η μία από την άλλη, τότε μπορεί να ληφθεί ως τιμή της γείωσης Ε, ο μέσος όρος των τιμών. Εάν το αποτέλεσμα των τριών μετρήσεων δεν βρίσκεται στο εύρος των ανοχών που έχουν τεθεί (διακύμανση 5%), οι μετρήσεις θα πρέπει να επαναληφθούν τοποθετώντας το βοηθητικό ηλεκτρόδιο C1 σε μεγαλύτερες αποστάσεις έως ότου οι μετρήσεις κυμανθούν στο εύρος αυτό.

Μία ακρίβεια της μέτρησης 5%, όπως αναφέρεται ανωτέρω, θεωρείται πολύ ικανοποιητική. Παρόλα αυτά δεν είναι λίγες οι φορές που προσεγγίσεις ±20%, ιδίως για μικρές τιμές αντίστασης γείωσης, γίνονται αποδεκτές.

Έστω 1η μέτρηση=2,7 Ω, 2η μέτρηση=2,73 Ω, 3η μέτρηση=2,6 Ω.Η τιμή της γείωσης θα είναι (2,7+2,73+2,6)/3=2,67Ω (ακρίβεια 5%) αποδεκτή

Έστω 1η μέτρηση=1,9 Ω, 2η μέτρηση=2,2 Ω, 3η μέτρηση=1,8 Ω.Η τιμή της γείωσης θα είναι (1,9+2,2+1,8)/3=1,97Ω (ακρίβεια 20%) αποδεκτή



α2. Μέτρηση της αντίστασης γείωσης σύμφωνα με τον HD60364-6 2η έκδοση

Όμως το πρότυπο  IEC 60364-6, Εdition 2.0, 2016-04, το οποίο τον Ιούλιο του 2016 έγινε, μέσω της CENELEC, Ευρωπαικό ως HD60364-και ο ΕΛΟΤ το ενσωμάτωσε στην Ελληνική τυποποίηση την 1η Ιουλίου 2016 ως ΕΛΟΤ  HD60364-6 2η έκδοση <<Ηλεκτρικές εγκαταστάσεις χαμηλής τάσης-Μέρος 6: Έλεγχος προς επαλήθευση>> (το οποίο δεν έχει μεταφρασθεί αλλά έχει ενσωματωθεί στην Ελληνική Τυποποίηση στην Αγγλική γλώσσα) απαντά στα παραπάνω ερωτήματα.




Ο ΕΛΟΤ στον Εθνικό πρόλογο  του ΕΛΟΤ HD60364-6 2η έκδοση αναφέρει ότι:




Ο ΕΛΟΤ HD60364-6 2η έκδοση παρουσιάζει επίσης τις τρεις μεθόδους γείωσης που είχαμε γνωρίσει στον ΕΛΟΤ HD60364-4 (1η έκδοση ,22/2/2007) επικαιροποιημένες ως:

-Μέθοδος C1: Μέτρηση της αντίστασης του ηλεκτροδίου γείωσης χρησιμοποιώντας γειωσόμετρο

 -Μέθοδος C2: Μέτρηση  της σύνθετης αντίστασης βρόγχου  με χρήση οργάνου

 -Μέθοδος C3: Μέτρηση  της αντίστασης του βρόγχου γείωσης με αμπεροτσιμπίδες

Εδώ θα παρουσιαστεί  η μέθοδος C1 ( όπου την ευθύνη μετάφρασης αναλαμβάνει ο Αντώνιος Σαλευρής και παρουσιάστηκε στην εφημερίδα <<εγκαταστάτης>>)


Η συνδεσμολογία που ακολουθείται παριστάνεται και πάλι η ίδια με τα προηγούμενα στο ακόλουθο σχήμα, όπου Ε το προς μέτρηση σύστημα γείωσης, ενώ με C1 και P1 συμβολίζονται οι πάσσαλοι μέτρησης.
Η διαφορά με την μέτρηση που μας έδωσε η ΕΛΕΜΚΟ είναι στις αποστάσεις των πασσάλων και στη δυνατότητα οι πάσσαλοι εκτός από τη γραμμική διάταξη να τοποθετηθούν σε τριγωνική διάταξη ανάλογα με τη διαθεσιμότητα του χώρου






Λαμβάνεται η πρώτη μέτρηση. Άλλες δύο μετρήσεις λαμβάνονται μετακινώντας πάντοτε επί της ίδια ευθείας ΕC1 τον πάσσαλο P1, κατά  10%  της γραμμικής απόστασης  των Ε και C1  (περίπου 4m από την αρχική του θέση, μία προς τη θέση της γείωσης Ε και μία προς τη θέση του πασσάλου C1.

 Εάν τα τρία αποτελέσματα συμφωνούν ουσιαστικά μεταξύ τους τότε μπορεί να ληφθεί ως τιμή της γείωσης Ε, ο μέσος όρος των τιμών. Εάν δεν συμβαίνει αυτό οι μετρήσεις θα πρέπει να επαναληφθούν τοποθετώντας το βοηθητικό ηλεκτρόδιο C1 σε μεγαλύτερες αποστάσεις έως ότου οι μετρήσεις συμφωνούν ουσιαστικά μεταξύ τους



Τα πρότυπο ΕΛΟΤ HD60364-6 (2η έκδοση) απαντά στα παρακάτω ερωτήματα:
 1. Πρέπει ο γειωτής να απομονωθεί από την εγκατάσταση κατά τη μέτρηση αντίστασης γείωσης με βοηθητικό ηλεκτρόδιο?
Απάντηση: ΝΑΙ

2. Ποια μπορεί να είναι μια κατάλληλη απόσταση μεταξύ του γειωτή και του απομακρυσμένου βοηθητικού ηλεκτροδίου γείωσης για μια αρχική μέτρηση?
 Απάντηση: 40m

3. Ποια είναι η απόσταση μετακίνησης του βοηθητικού ηλεκτροδίου (1ο πασαλάκι) από την αρχική του θέση προς το γειωτή  και προς το απομακρυσμένο βοηθητικό ηλεκτρόδιο (2ο πασαλάκι) ?
 Απάντηση: 4m



Για να πραγματοποιηθεί η αποσύνδεση του αγωγού γείωσης από την εγκατάσταση ώστε να είναι εφικτή και αξιοποιήσιμη η μέτρηση αντίστασης γείωσης πρέπει:

Να έχει εξασφαλιστεί ότι η εγκατάσταση  είναι τελείως απομονωμένη από οποιαδήποτε πηγή ενέργειας (π.χ ΔΕΗ, ηλεκτροπαραγωγό ζεύγος, UPS, κλπ)

Να έχουν ενημερωθεί οι καταναλωτές ότι δεν πρέπει να έρθουν σε επαφή με εκτεθειμένα αγώγιμα μέρη της εγκατάστασης ή ξένα αγώγιμα στοιχεία καθώς υπάρχει μεγάλος κίνδυνος κατά την διάρκεια της αποσύνδεσης οι αγωγοί γείωσης και προστασίας να βρεθούν υπό τάση κυρίως σε σύστημα γείωσης ΤΝ, που θα παραμείνουν αγείωτα